چگونگی انتخاب سیستم اعلام و اطفاء حریق به ساختار ساختمان، هدف و کاربری ساختمان و همچنین قوانین جاری بستگی دارد. ساختمان‌های مدرن امروزی، مخصوصاً مجتمع‌های پرجمعیت تجاری و مسکونی می‌بایست تابع ضوابط خاصی باشند که توسط سازمان نظام مهندسی برای حفظ امنیت ساکنان در برابر خطرات آتش سوزی، تدوین شده‌اند. برای برخی از این ساختمان‌ها قوانین فوق می‌بایست به صورت اجباری اجرا شود تا امکان صدور پروانه بهره‌برداری و پایان کار میسر شود. اما سایر ساختمان‌هایی که در اجرای این اصول مختار هستند نیز بهتر است با نصب یک سیستم هوشمند و کارامد اعلام و اطفاء حریق، ریسک آسیب‌های مالی و جانی ناشی از آتش سوزی‌ها را به حداقل برسانند.
با توجه به این که این قبیل استاندارد‌های ساخت و ساز برای بسیاری از افراد جدید هستند، در این مقاله قصد داریم تا شما را با انواع سیستمهای اعلام و اطفاء حریق آشنا نماییم تا در صورت ضرورت، قادر باشید گزینه مناسب خود را انتخاب نمایید.
چند نوع سیستم اعلام و اطفاء حریق وجود دارد؟
تمامی سیستمهای اعلام و اطفاء حریق بر اساس یک سری اصول مشترک عمل می‌کنند. به عنوان مثال اگر شناساگر دود یا حرارت کنش مشکوکی را تشخیص دهد یا اینکه شخصی با شکستن شیشه نقاط هشدار دستی، سیستم را فعال کند، بلافاصله زنگ هشدار برای اطلاع به سایرین به منظور تخلیه سریع ساختمان به صدا در می‌آید. حتی برخی از این تجهیزات می‌توانند واحد‌های آتش نشانی اطراف را از حادثه رخ داده مطلع نمایند. در ادامه واحد اطفاء حریق فعال می‌شود تا با استفاده از مکانیسم‌های از پیش در نظر گرفته شده، به مبارزه با شعله‌ها بپردازد. بنابراین تفاوت‌های این سیستم‌ها در شیوه هشدار حریق و همچنین روش‌های مقابله با آن‌ها است. سیستمهای اعلام و اطفاء حریق را بر اساس شیوه اعلام هشدار می‌توان به چهار گروه عمده تقسیم کرد.
طبقه بندی سیستمهای اعلام و اطفاء حریق بر اساس شیوه هشدار
1. سیستم اعلام حریق معمولی
در این سیستم‌ها تعدادی نقاط هشدار، شناساگر و یا سنسور به پنل‌های کنترل اعلام و اطفاء حریق در ناحیه مشخص شده، متصل می‌شوند. این ناحیه معمولاً به شکل یک مدار است که اکثرا حول یک طبقه یا ناحیه‌ای که خطر آتش سوزی در آن زیاد است طراحی و اجرا می‌گردد. به طور معمول هر ناحیه (مدار) توسط یک چراغ روی پنل سیستم اعلام و اطفاء حریق نشان داده می‌شود. به این ترتیب آتش نشانان و مدیریت ساختمان قادرند محدوده خطر را از روی چراغ‌های روشن و خاموش روی پنل مرکزی تشخیص دهند. کنترل پنل سیستم اعلام و اطفاء حریق به حداقل دو مدار صوتی برای اعلام هشدار به سایرین و دو یا چند مدار extinguisher برای مقابله با آتش متصل می‌شود. در برخی از نمونه‌های سطح پایین‌تر و یا ورژن‌های مسکونی ممکن است سیستم اطفاء حریق خودکار وجود نداشته باشد.
2. سیستمهای آدرس پذیر
اصل عملکرد یک سیستم آدرس پذیر مشابه سیستمهای معمولی است با این تفاوت که در این سیستم‌ها واحد کنترل پنل دقیقاً می‌تواند تعیین کند که کدام سنسور‌ها هشدار را آغاز کرده‌اند. مدار تشخیصی در این سامانه‌های اعلام و اطفاء حریق به صورت یک حلقه سیمی با قابلیت اتصال حداکثر 99 آشکارساز به هر مدار طراحی و اجرا می‌شود. آشکارسازها اساساً آشکارسازهای معمولی با یک آدرس داخلی هستند. آدرس هر آشکارساز توسط سوئیچ‌های دیل تنظیم می‌شود و کنترل پنل برای نمایش اطلاعات مورد نیاز هنگام کار با آن آشکارساز برنامه ریزی شده است. این قبیل سیستمهای اعلام و اطفاء حریق نیز توانایی اتصال به تجهیزات جانبی مانند سوئیچ جریان آبپاش یا دهانه تماس معمولی را دارند. طراحی مدارهای زنگ هشدار نیز دقیقاً مشابه سیستم اعلام و اطفاء حریق معمولی است.
3. سیستمهای اعلام و اطفاء حریق آنالوگ آدرس پذیر
این سیستم‌ها اغلب به عنوان نمونه‌های هوشمند معرفی می‌شوند. انواع مختلفی از سیستمهای اعلام و اطفاء حریق آنالوگ آدرس پذیر وجود دارد که با توجه به پروتکل‌های رایج در برنامه‌ریزی آن‌ها طبقه بندی می‌شوند. این پروتکل‌ها به واحد کنترل پنل کمک می‌کنند تا ویژگی‌های خطرات تشخیص داده شده توسط شناساگر‌ها را تعیین کنند و در ادامه با توجه به نوع برنامه‌ریزی در خصوص سیگنال‌های سنسور‌ها تصمیم گیری نمایند.
این تصمیم گیری‌ها شامل واکنش‌هایی برای نادیده گرفتن سیگنال (تشخیص بی‌خطر بودن یا پیغام خطا)، پیش هشدار، هشدار آتش سوزی، فرمان باز کردن سوییچ‌های آب پاش یا سایر موارد می‌شود. در واقع در سیستمهای اعلام و اطفاء حریق آنالوگ آدرس پذیر، رایانه برنامه‌ریزی شده در واحد کنترل پنل فضای اطراف هر سنسور را ارزیابی و بر اساس پروتکل‌های تشخیصی واکنش نشان می‌دهد. اساساً سیستمهای آنالوگ بسیار پیچیده‌‌تر هستند و امکانات بسیار بیشتری را نسبت به سیستمهای معمولی یا آدرس‌پذیر ارائه می‌کنند. هدف اصلی آن‌ها کمک به جلوگیری از وقوع هشدارهای اشتباه است.
در مدار سیستمهای اعلام و اطفاء حریق آنالوگ آدرس پذیر می‌توان از حداکثر 127 لاین شناساگر سیگنال‌های محیطی مانند سنسور‌های دود، نقاط هشدار دستی، سنسور‌های حرارت و غیره برای شناسایی حریق بانضمام 32 لاین خروجی مانند extinguisher برای اطفاء حریق، سیستم صوتی هشدار‌ها، ماژول رله و ماژول صدا را راه‌اندازی نمود (مجموعاً 159 لاین ورودی و خروجی در هر حلقه مدار).
4. سیستم اعلام و اطفاء حریق بی سیم
یکی از بزرگترین مشکلات سیستمهای اعلام و اطفاء حریق سنتی، اتصال بین مدار‌ها و کنترل پنل از طریق سیم‌ها است. این مدارهای سیمی ممکن است طی آتش‌سوزی تخریب شوند و نتوانند فرمان‌های مربوط به هشدار یا مقابله با آتش را به درستی منتقل کنند. در چنین مواقعی استفاده از سیستمهای بی‌سیم (وایرلس) تا حد زیادی می‌تواند مفید واقع شود. اساس کار این سیستم‌ها مشابه نمونه‌های پیشین است، با این تفاوت که ارتباط بین مدار‌ها با یکدیگر و همچنین مدار‌ها با واحد کنترل پنل از طریق ارتباطات رادیویی ایمن و غیر قابل دسترسی کنترل می‌شود. این سیستم‌ها عملاً به هیچ نوع کابل کشی سرتاسری نیاز ندارند.
طبقه بندی سیستمهای اعلام و اطفاء حریق بر اساس شیوه اطفاء حریق
تنوع سیستمهای اعلام و اطفاء حریق بر اساس شیوه مقابله با آتش سوزی بسیار متنوع است. زیرا علاوه بر این که تجهیزات بسیار زیاد و گسترده‌ای برای مقابله با آتش وجود دارد (از کپسول‌های خاموش کننده دستی و ایستاده گرفته تا اسپرینکلر‌های سقفی خودکار)، از متریال‌های متفاوتی هم می‌توان برای خاموش کردن شعله‌ها استفاده نمود. به عنوان مثال استفاده از آب، پودر خشک شیمیایی، دی اکسید کربن، فوم (کف)، بیوورسال و سایر انواع متریال‌های خاموش کننده در تجهیزات اعلام و اطفاء حریق بسیار رایج است.
متخصصان اجرای پروژه‌های اعلام و اطفاء حریق بر اساس ویژگی‌های ساختمان، عواملی که ممکن است باعث آتش سوزی شوند و همچنین نوع شعله‌های ایجاد شده، اقدام به طراحی سیستمهای اطفاء حریق می‌کنند. به عنوان مثال در یک آشپزخانه صنعتی آب پاش‌های سقفی نه تنها کمک کننده نیست بلکه سلامت افراد را بیش از پیش در خطر قرار می‌دهد. برخی از رایج‌ترین سیستمهای اعلام و اطفاء حریق شامل موارد زیر می‌شود.
- سیستمهای اسپرینکلر
- سیستمهای مه پاش آب
- سیستمهای گازی اطفاء حریق
- سیستمهای خاموش کننده بر پایه فوم
- اطفاء حریق آشپزخانه
- تجهیزات واکنش اولیه آتش نشانی
سخن آخر؛
آتش‌سوزی یکی از خطراتی است که همواره امنیت ساختمان‌ها را تهدید می‌کند. علی رغم این که نمی‌توان آن را پیش بینی نمود اما می‌توان با انجام برخی اقدامات شانس رخ دادن آن را کاهش داد و یا با نصب سیستم هشدار مناسب از گسترش آن و خسارت ساختمان جلوگیری کرد. در هنگام انتخاب سیستم اعلام و اطفاء حریق بهتر است همه چیز را به افراد متخصص واگذار کنید. آن‌ها با توجه به ویژگی‌های ساختمان و نوع کاربری و میزان تردد مناسب‌ترین مکانیسم هشدار و همچنین روش مقابله با آتش را برای شما انتخاب می‌کنند. برای اطلاعات بیشتر و مشاهده آگهی‌های مربوط به سیستم‌ها اعلام و اطفا حریق، کلیک کنید.
373 بازدید
الهه زینالی
