پست هوایی مجموعه‌ای متشکل از تجهیزات مهمی نظیر ترانسفورماتور، کات اوت فیوز، تابلوی فشار ضعیف، برقگیر و… بوده که به منظور توزیع برق در هوای آزاد و بر روی پایه نصب می‌شود. پست‌های مذکور به فیدرهای فشار متوسط متصل شده و باعث کاهش ولتاژ فشار متوسط و تبدیل آن به ولتاژ مصرف می‌شوند. لازم به ذکر است که سطوح ولتاژی فشار متوسط در شبکه برق ایران ۱۱، ۲۰ و ۳۳ کیلوولت بوده که گستردگی شبکه ۲۰ کیلوولت در سطح کشور بیشتر است. سطوح ولتاژی ۱۱ و ۳۳ کیلوولت عموماً در چند شهر جنوبی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرند. سطوح ولتاژ فشار ضعیف (ولتاژ مصرف) در شبکه برق کشور ۳۸۰ – ۴۰۰ ولت سه فاز و ۲۲۰ – ۲۳۱ ولت تک فاز می‌باشد. در این راهنما ضمن آشنایی با مزایای پست هوایی به معرفی انواع پست های هوایی از نظر محل نصب نیز خواهیم پرداخت.
مزایای بهره‌گیری از پست توزیع هوایی
بهره‌گیری از انواع پست های هوایی سبب گسترش بهینه شبکه‌های فشار متوسط شده و مزیت‌های مختلفی از جمله کاهش اقتصادی تلفات، برطرف نمودن مشکل ناشی از عدم تعادل جریان در فیدرهای فشار ضعیف طولانی، متعادل‌سازی بار ترانسفورماتورها به علت کاهش تعداد مشترکین تحت پوشش هر کدام از ترانسفورماتورها، کاهش بهینه هزینه‌های مرتبط با تعمیرات و نگه‌داری فیدرهای فشار ضعیف، بهبود کیفیت برق با جداسازی مشترکین، برطرف نمودن مشکلات افت ولتاژ در فیدرهای فشار ضعیف طولانی و همچنین کاهش انتشار اختلالات را در پی دارد.
شایان ذکر است که استفاده مناسب از شبکه فشار ضعیف مزیت‌های دیگری نظیر رفع مشکلات حریم موجود در شبکه‌های فشار متوسط، افزایش قابلیت اطمینان شبکه به واسطه مانور در سطح فشار ضعیف، افزایش ضریب بهره‌برداری ترانسفورماتورهای شبکه از طریق ایجاد پوشش موثر در ناحیه سرویس‌دهی ترانسفورماتور، بهبود زیباسازی شهر از طریق کاهش تعداد ترانسفورماتورهای نصب شده و همچنین پایین بودن هزینه‌های احداث نسبت به شبکه‌های فشار متوسط اشاره داشت.
انواع پست های هوایی
پست‌های هوایی را می‌توان از نظر محل نصب به دو دسته کلی تقسیم‌بندی نمود:
- پست‌های هوایی نصب شده در انتهای خط
- پست‌های هوایی نصب شده در وسط خط
تفاوت اصلی بین دو پست مذکور در نحوه آرایش اجزای مختلف آن‌ها است. زمین محل احداث انواع پست های هوایی می‌بایست خشک و عاری از هرگونه موانع هوایی ازجمله درخت‌های بلند باشد. علاوه بر این، لازم است که محل احداث از نظر راه‌های دسترسی نیز مناسب باشد تا در حین نصب و تعمیرات مشکلی به وجود نیاید. توصیه شده است که اطراف پایه‌های پست هوایی به شعاع ۱.۵ متر خالی و همچنین خاک اطراف پایه‌ها عاری از هرگونه مانع به منظور نصب پایه‌ها و سیستم زمین باشد.
نکات نصب انواع پست های هوایی
ترانسفورماتور قدرت
حداکثر ظرفیت ترانسفورماتور ۴۰۰ کیلوولت آمپر بوده که از ترانسفورماتورهای روغنی با سیستم خنک‌کنندگی گردش طبیعی هوا استفاده می‌شود. ترانسفورماتور می‌بایست پیش از نصب از نظر ظاهری (اتصالات، رنگ سیلیکاژل، بوشینگ، سطح روغن و…) مورد بررسی قرار گیرد. برای اتصالات بوشینگ‌ها، بدنه و سایر اتصالات لازم است از کابلشو پرسی استفاده شود. لازم به ذکر است که برای ترانسفورماتورهای ۲۰۰ کیلوولت آمپر به بالا بایستی از کفشک مسی به منظور ارتباط فشار ضعیف بهره‌گیری شود. توجه فرمائید که ترانسفورماتور در انواع پست های هوایی باید دارای چک لیست، بارنامه اصلی کارخانه سازنده و ضمانت‌نامه باشد.
برقگیر و کات اوت فیوز
پست‌های هوایی نصب شده در انتهای خط
در این نوع از پست‌های هوایی محل استقرار برقگیر در امتداد خط بوده و از کلمپ انتهایی موجود به منظور اتصال سیم خط به برقگیر استفاده می‌شود. جزئیات نصب کات اوت فیوز در این شیوه نصب مشابه با نصب پست هوایی در وسط خط بوده که در ادامه به آن می‌پردازیم. توجه داشته باشید که برای استقرار کات اوت فیوز از یک عدد کنسول که با فاصله یک متری زیر کنسول خط نصب می‌شود، استفاده خواهد شد.
پست‌های هوایی نصب شده در وسط خط
در این روش کات اوت فیوز و برقگیر بر روی دو عدد کنسول ۲.۴۴ متری نمره ۷ بر روی پایه بلندتر نصب خواهد شد. لازم به ذکر است که به منظور استقامت کنسول از دو تسمه فلزی بهره‌گیری می‌شود. کات اوت فیوز بر روی کنسول به طرف ترانسفورماتور و برقگیر در سمت خارجی کنسول نصب شده و استقرار برقگیر و کات اوت فیوز بر روی کنسول با کمک براکت‌های مخصوص انجام می‌پذیرد.
لوله‌ها و کابل‌های ارتباطی
سطح مقطع کابل ارتباطی ترانسفورماتور متناسب با قدرت پست به طول ۱۲ متر انتخاب خواهد شد. به منظور اتصال کابل به ترانسفورماتور، پوسته کابل می‌بایست به اندازه ۳۰ سانتی‌متر برداشته شده و به اندازه عمق کابلشو لخت شود. لازم به ذکر است که کابلشو پرسی برای بستن تابلو و ترانس کاربرد دارد. اتصال کابل در قسمت بالای پایه در انواع پست های هوایی باید به گونه‌ای باشد که از فشار وزن کابل روی بوشینگ جلوگیری شود. کابل ترانسفورماتور به تابلو بعد از عبور لوله گالوانیزه ۳ متری که ۳۰ سانتی‌متر از آن درون زمین بوده، از زیر وارد سکوی بتونی شده و با رعایت ترتیب فازها به کمک کابلشو روی کلید اصلی و شینه نول محکم خواهد شد.
برای اتصال کابل به کلید داخل تابلو و یا برای فیدرهای خروجی، پوسته کابل به میزان ۲۵ الی ۳۰ سانتی‌متر برداشته شده و هر یک از رشته‌های کابل متناسب با عمق کابلشو لخت خواهد شد. کابل فیدرهای خروجی در فاصله بین تابلو تا اولین پایه فشار ضعیف در عمق ۷۰ سانتی‌متری زمین دفن خواهد گردید. کابل بعد از عبور از داخل لوله گالوانیزه ۲ یا ۴ اینچی به طول ۳ متر که ۳۰ سانتی‌متر از آن در زمین بوده به شبکه هوایی متصل می‌شود.
سیستم زمین در انواع پست های هوایی
سیستم زمین در انواع پست های هوایی شامل دو زمین الکتریکی و حفاظتی بوده که اولی نزدیک پست و دومی به فاصله ۲۰ متری از چاه اولی در نظر گرفته خواهد شد. لازم به ذکر است که مقاومت چاه زمین حفاظتی می‌بایست کمتر از ۲ اهم و زمین الکتریکی کمتر از ۵ اهم باشد. اتصال بدنه ترانسفورماتور به سیستم زمین حفاظتی به واسطه کابل اتصال به زمین برقگیر انجام می‌پذیرد. بدین منظور، کابل اتصال به زمین برقگیر باید در محل سکوی ترانسفورماتور به اندازه ۱۰ سانتی‌متر لخت شده و به کمک یک قطعه سیم مسی با سطح مقطع ۵۰ میلی‌متر مربع و یک عدد بست مسی شیاردار به بدنه ترانسفورماتور متصل گردد.
تابلوی فشار ضعیف در انواع پست های هوایی
تابلوهای فشار ضعیف در ارتفاع ۶۵ سانتی‌متری از سطح زمین و روی سکوی بتونی نصب شده و ابعاد آن‌ها متناسب با قدرت ترانسفورماتور تعیین می‌شود. چنانچه عرض تابلو کوچک‌تر از ۷۰ سانتی‌متر باشد، درب آن یک تکه و برای مقادیر بالاتر به صورت دوتایی و از وسط به سمت طرفین به طور کامل باز شده و به همان حالت باقی می‌ماند. ضخامت ورق تابلو فشار ضعیف نمره ۲ بوده و مشخصات فنی آن بایستی از روی پلاک فلزی مورد بررسی قرار گیرد.
سخن پایانی
در این راهنما با انواع پست های هوایی و شرایط نصب تجهیزات آن‌ها بر اساس نوع پست آشنا شدیم. پست‌های هوایی را می‌توان در انتها یا وسط خط نصب نمود. تنها کافی است که دستورالعمل نصب هر نوع را بدانیم و بر اساس آن پیش برویم. بهره‌گیری از این سیستم مزایای مختلفی در پی دارد که ازجمله مهم‌ترین آن‌ها، کاهش هزینه‌های تعمیر و نگه‌داری است. توصیه می‌شود در هنگام نصب پست هوایی مشخصات و معیارهای فنی تجهیزات پست در نظر گرفته شود.
منبع: مشخصات عمومی و اجرایی پست‌های توزیع هوایی و زمینی (نشریه ۳۷۵)
272 بازدید
الهه زینالی
