سر ولوم انواع مختلفی دارد که یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین آنها، سر ولوم فلزی است. سر ولوم فلزی نوعی مقاومت متغیر با روکش فلزی است که از یک المان مقاومت دوار که در محفظه‌ای قرار دارد، تشکیل شده است. از این رو، در این مقاله قصد داریم به بررسی سر ولوم فلزی پرداخته و کاربرد آن را بیان کنیم.
سر ولوم فلزی و کاربرد آن
همان‌طور که گفته شد، سرولوم فلزی نوعی مقاومت متغیر با روکش فلزی است که از یک المان مقاومت دوار تشکیل و ساخته شده است. این طراحی مزایایی مانند پایداری بهتر، دوام بیشتر و قابلیت‌های مدیریت توان بالا را ارائه داده و عمر کاری ولوم را افزایش می‌دهد. سر ولومهای فلزی معمولا در مواردی استفاده می‌شوند که دقت و قابلیت اطمینان بسیار مهم بوده و مقدار ولوم باید به درستی تنظیم شود.
البته دقت کنید که عمر کاری این نوع سر ولوم‌ها هم بسیار بیشتر از سر ولومهای پلاستیکی بوده و کیفیت بالاتری دارند. این نوع سر ولوم‌ها با کنترل دقیق ولتاژ یا سیگنال، امکان تنظیم دقیق مدارهای الکتریکی را فراهم کرده و از افزایش و یا کاهش ناگهانی ولتاژ و جراین جلوگیری می‌کنند.
در حالت کلی می‌توان گفت، سر ولومهای فلزی قطعات پرمصرفی هستند که برای کنترل جریان و وولتاژ ولوم به کار رفته و معمولا در موارد مختلفی کاربرد داشته و مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع سرولوم‌ها برای کنترل جریان الکتریکی در مدار با تغییر مقاومت پتانسیومتر استفاده شده و میزان جریان و ولتاژ مدار را تغییر می‌دهند. برخی از مهم‌ترین و رایج‌ترین کاربردهای سر ولومهای فلزی عبارت است از:
- تجهیزات صوتی: سر ولومهای فلزی معمولا در تجهیزات صوتی مانند تقویت‌کننده‌ها، میکسرها و اکولایزرها کاربرد داشته و مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این سر ولوم‌ها برای کنترل صدا، تن صدا و تعادل سیگنال صوتی بهره برده شده و استفاده می‌شوند.
- کنترل روشنایی: از سرولوم فلزی در سیستم‌های کنترل روشنایی و برای تنظیم میزان نور سیستم بهره برده می‌شود. این سرولوم‌ها معمولا در کلیدهای دیمر و انواع دستگاه‌ها و مدارات کنترل میزان نور و روشنایی قرار داشته و کاربرد دارند.
- اتوماسیون صنعتی: از سر ولومهای فلزی در سیستم‌های اتوماسیون صنعتی برای کنترل سرعت موتورها و سایر انواع ماشین‌آلات صنعتی و نیمه صنعتی استفاده شده و سرولوم‌های فلزی در موارد صنعتی مختلفی مانند تسمه نقاله، خطوط مونتاژ و تولید، بازوهای روباتیک و … کاربرد دارند.
- تجهیزات پزشکی: سرولوم فلزی در برخی از تجهیزات پزشکی مثل الکتروکاردیوگراف و دستگاه سونوگرافی کاربرد داشته و از آن برای کنترل حساسیت و دقت تجهیزات پزشکی استفاده می‌شود.
- خودرو: این محصول کاربردی در صنعت خودرو نیز کاربرد داشته و در موارد مختلفی مانند سنسورهای موقعیت دریچه گاز، پدال‌های گاز، سنسورهای زاویه فرمان و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این نوع سر ولوم‌ها برای کنترل سرعت و جهت خودرو نیز استفاده شده و بهره برده می‌شود.
انواع سر ولومهای فلزی
سر ولوم فلزی که قطعه‌ای برای تنظیم و تغییر مقاومت ولوم و مدار است، کاربرد زیادی در مدارهای مختلف الکتریکی و الکترونیکی داشته و از مواد رسانا برای کنترل مقاومت و ولتاژ در مدارهای الکتریکی استفاده می‌کند. این سر ولوم‌ها بر اساس جنس مواد به کار رفته در ساخت آنها و خواص مربوط به هر کدام از این عناصر، در طرح‌ها و انواع مختلفی تولید و به بازار عرضه می‌شوند. برخی از مهم‌ترین انواع سر ولومهای فلزی عبارتند از:
۱. سر ولومهای فلزی ترکیب کربن
سر ولومهای ترکیب کربن که با نام سر ولومهای مسیر کربن نیز شناخته می‌شوند، از گرافیت فشرده مخلوط شده با مواد دیگر برای قسمت مربوط به سطح تماس ساخته شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۲. سر ولومهای فلزی سیمی
سر ولومهای سیمی نوع دیگری از انواع سر ولوم‌ها هستند که از یک سیم پیچ خورده به دور یک هسته استوانه‌ای ساخته شده از مواد نارسانا مانند چینی و یا پلاستیک تشکیل شده‌اند. سیم پیچیده‌شده اطراف این سر ولوم‌ها معمولا از جنس مس قلع شده یا آلیاژ نیکل ساخته شده و کاربرد بسیار زیادی در موارد مختلف دارد.
۳. سر ولومهای فلزی پلیمری
این نوع سر ولومهای فلزی از لایه‌های نازک مواد پلیمری مانند پلی تترا فلوئورواتیلن و یا پلی‌آمید که روی یک بستر فیلم و نوارمانند قرار گرفته‌اند، تشکیل شده‌اند. از این رو، از این نوع سر ولوم‌ها با نام سر ولومهای فلزی فیلمی نیز نام برده می‌شود. ضخامت فیلم قرار گرفته روی بستر این سر ولوم‌ها، مقدار مقاومت آنها را تعیین می‌کند.
۴. سر ولومهای فلزی فویل
این قطعات، مشابه سر ولومهای فلزی پلیمری یا همان سر ولومهای فلزی فیلمی هستند اما در این نوع سر ولوم‌ها از فویل به جای فیلم استفاده می‌شود. این طراحی در مقایسه با سر ولومهای فیلم، قابلیت مدیریت توان بالاتری را ارائه داده و بهره‌وری را افزایش می‌دهد.
علاوه بر موارد ذکر شده در قسمت بالا که اهمیت زیادی هم دارند، سر ولومهای فلزی را می‌توان بسته به نحوه تنظیم مقدار مقاومت آنها به انواع خطی و چرخشی نیز طبقه‌بندی کرد. سر ولومهای خطی دارای مکانیزم لغزنده مستقیم بوده و این در حالی است که نوع چرخشی سر ولوم‌ها دارای یک دستگیره شفت دایره‌ای برای تنظیم مقدار ولتاژ هستند. انتخاب بین انواع مختلف سر ولومهای فلزی، به عواملی مانند کاربرد، هزینه و بودجه، محدودیت‌های فضایی، محدوده دما و پاسخ فرکانسی بستگی داشته و در هنگام خرید سر ولوم فلزی باید به این موارد دقت کرده و در اولویت قرار داد.
نتیجه‌گیری
یکی از قطعات و قسمت‌های مهم مدارات و بردهای الکتریکی و الکترونیکی، سر ولوم است. سر ولوم انواع مختلف و متفاوتی دارد که یکی از کاربردی‌ترین آنها، سر ولوم فلزی است. به طور کلی، سر ولوم فلزی قسمتی از ولوم مدارات الکتریکی و بردهای الکترونیکی است که کاربرد زیادی داشته و بر میزان مقاومت ولوم اثر می‌گذارد. هنگام انتخاب یک سر ولوم باید به عوامل مختلفی مانند محدوده مقاومت، درجه قدرت، نوع سر ولوم و … توجه کرده و آنها را در نظر گرفت.
در این مقاله سعی کردیم به بررسی سر ولوم فلزی پرداخته و کاربرد آن را بیان کنیم. امیدوارم این مطلب مورد پسند و رضایت شما عزیزان قرار گرفته باشد. ممنون می‌شویم اگر نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما در سایت تکه کابل در میان گذاشته و ما را از مباحث مورد نیازتان مطلع سازید.
152 بازدید
احسان شوکتی
