گاهی به دلیل عوامل محیطی و یا طول عمر کاری بالا دستگاه، تغییراتی در ساختار این روغن پدید آمده و کیفیت آن با مشکل مواجه می‌شود. در این‌گونه شرایط، عدم تعویض روغن می‌تواند صدمات جدی به دستگاه ترانس وارد نماید. از این رو روغن ترانس باید تعویض شده و نحوه تعویض روغن ترانس برق اهمیت ویژه‌ای دارد. با توجه به اهمیت این موضوع، در این مقاله قصد داریم به بررسی نحوه تعویض روغن ترانس برق پرداخته و نکات مربوط به آن را بیان کنیم.
دستگاه ترانس و کاربرد آن
پیش از آنکه به بررسی نحوه تعویض روغن ترانس برق بپردازیم ابتدا بهتر است به توضیح نحوه عملکرد این دستگاه کاربردی پرداخته و اجزا تشکیل‌دهنده آن را برای شما معرفی نماییم. با توجه به نوسانات ولتاژ برق شهری که گاهی اوقات با افت فشار و یا افزایش فشار همراه است، وجود دستگاه ترانس از اهمیت بالایی در تأمین انرژی و عملکرد مناسب وسایل الکتریکی برخوردار است زیرا باعث می‌شود این افت و یا افزایش ولتاژ تاثیر زیادی برروی مصرف‌کنندگان و مشترکان برق نگذاشته و باعث آسیب‌رساندن به آن‌ها نشود.
عملکرد ترانس برق به این صورت است که ابتدا نیروی الکتریکی را از منبع اصلی برق دریافت کرده و سپس ولتاژ و درجه آن را به میزان استاندارد و یا به عبارتی به ولتاژ مورد نیاز دستگاه مورد نظر می‌رساند. این دستگاه عمل افزایش و یا کاهش ولتاژ را در کم‌ترین زمان ممکن و بدون آسیب‌رساندن به دستگاه‌های مصرف‌کننده انجام می‌دهد.
از این رو، می‌توان گفت ترانس برق نیروی اولیه را از منبع اصلی دریافت کرده و پس از انجام اصلاحات لازم، به دستگاه‌های مورد نیاز ارسال می‌کند.
از اجزا اصلی تشکیل‌دهنده این دستگاه می‌توان به مدار الکترونیکی دستگاه، چندین رله و موتور ترانسفورماتور ترانس اشاره کرد. مدار الکترونیکی خود نیز از تعدادی تقویت‌کننده یا آپ امپ، مدار یکسان‌کننده و قطعات الکترونیکی دیگر ساخته شده است که باعث مدیریت صحیح دستگاه می‌شود.
رله‌ها نیز به تپ‌های ترانسفورماتور متصل بوده و عمل افزایش و یا کاهش ولتاژ را انجام می‌دهند. همچنین، باید بدانید که دستگاه‌های ترانس دارای سه کلید به نام‌های SW1، SW2 و SW3 هستند که در زمان مناسب‌بودن دامنه ولتاژ، کلید SW2 روشن بوده و در صورت کاهش و یا افزایش ولتاژ دو کلید دیگر روشن می‌شوند. این توضیحاتی اجمالی در مورد ترانس برق و کاربرد آن بود. در ادامه به بررسی کامل نحوه تعویض روغن ترانس برق پرداخته و نکات مربوط به آن را بیان کنیم.
نحوه تعویض روغن ترانس برق
همان‌طور که گفته شد، یکی از مهم‌ترین اجزا دستگاه ترانس، روغن ترانس یا همان Transformer oilاست که به آن عایق نیز گفته می‌شود. روغن ترانس را می‌توان روغنی با مقاومت زیاد در دمای بالا دانست که از آن به‌عنوان عایق الکتریکی بسیار عالی نیز نام برده می‌شود. عملکرد روغن ترانس به این صورت است که مخزن‌های دستگاه ترانس از این روغن پر می‌شوند تا دما را کاهش داده و عمل خنک‌کنندگی را بهبود ببخشند.
در واقع، روغن ترانس نوعی روغنی صنعتی است که حدود یک قرن است که به صنعت وارد شده و در دو نوع پارافینی و نفتانیک موجود است. نقطه جوش روغن ترانس عمدتاً در دمای 250 تا 300 درجه است که در این نقطه روغن شروع به ریزش می‌کند زیرا روغن ترانس معدنی دارای نقطه اشتعال کم بوده و اگر دچار نشت شود، به احتمال زیاد آتش‌سوزی رخ خواهد داد. از همین رو، باید همیشه نسبت به تعویض روغن عایق توجه کافی داشته بو بررسی آن را در اولویت قرار دهید.
از سوی دیگر، باید توجه کنید که روغن ترانس را باید در مکانی سربسته نگهداری کرد زیرا نفوذ رطوبت و آب به محفظه آن می‌تواند عملکرد روغن را با اختلالات جدی مواجه ساخته و به آن آسیب وارد کند.
ازآنجایی‌که روغن ترانس در شرایط ویژه و حساس استفاده می‌شود و وجود مشکل در آن می‌تواند خساراتی همچون آتش‌سوزی، خرابی دستگاه ترانس و … را به وجود آورد، باید مطابق استانداردها آزمایش شود. این آزمایش‌ها سایر ابعاد و خصوصیات روغن از جمله خصوصیات فیزیکی و شیمیایی روغن را شامل می‌شود.
یکی از این آزمایش‌ها که مهم و رایج بوده و کاربرد زیادی دارد، آزمایش گوگردخورنده است. از دیگر تست‌ها نیز می‌توان به آزمایش فورفورال اشاره کرد که به‌عنوان تست طول عمر روغن ترانس نیز شناخته می‌شود. اگر پس از تست، از خرابی و یا انقضا روغن مطلع شدید سریعاً نسبت به تعویض روغن ترانس اقدام نماید.
نحوه تعویض روغن ترانس برق به این صورت است که ابتدا به بررسی روغن ترانس پرداخته و سلامت آن را ارزیابی می‌کنیم. بررسی روغن ترانس می‌تواند به‌صورت هفتگی، ماهیانه و یا سالیانه انجام شود (هر چه فواصل زمانی کوتاه‌تر باشد، بهتر است). در هنگام نمونه‌برداری از روغن، باید به نکاتی همچون استفاده از ظروف مناسب و تمیز برای نمونه‌برداری، میزان روغن برای نمونه‌برداری، تمیزکردن شیر نمونه‌برداری، عدم تابش نور به روغن و … توجه کرد. اگر طی آزمایش‌ها گفته شده در قبل، روغن نمونه‌برداری شده استاندارهای لازم را نداشته و فرسوده شده باشد، روغن را به‌طور کامل از مخزن دستگاه ترانس خارج کرده و روغن جدید را جایگزین آن کنید.
نتیجه گیری
ترانس برق یکی از دستگاه‌های کاربردی و ضروری در شبکه برق شهری است که نیروی الکتریکی را از منبع اصلی برق دریافت کرده و سپس ولتاژ و درجه آن را به میزان استاندارد می‌رساند. روغن ترانس یکی از اجزا اصلی این دستگاه است که در سلامت کاری دستگاه نقش مهمی ایفا کرده و تاثیر زیادی در عملکرد مناسب دستگاه دارد. اگر طی آزمایش‌ها و بررسی‌ها به خرابی این روغن پی برده شود، باید سریعاً نسبت به تعویض آن اقدام شود که در این مرحله، اطلاع از چگونگی تعویض روغن ترانس اهمیت ویژه‌ای دارد.
در این مقاله سعی کردیم به بررسی نحوه تعویض روغن ترانس برق پرداخته و نکات مربوط به آن را بیان کنیم. امیدوارم این مطلب مورد پسند و رضایت شما عزیزان قرار گرفته باشد. ممنون می‌شویم اگر نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما در سایت تکه کابل در میان گذاشته و ما را از مباحث مورد نیازتان مطلع سازید.
569 بازدید
احسان شوکتی
