در این مقاله از تکه کابل قصد داریم بیشتر راجع به استاندارد سیم و کابل صحبت کنیم. همان طور که می‌دانید هر سیم و کابلی دارای استانداردهای ملی و یا بین‌المللی است. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
جنس هادی کابل
یکی از مشخصات کابل جنس هادی به کار رفته در آن است. در مورد جنس هادی اگر بعد از حرف N یک حرف A ذکر شود نشانۀ آن است که کابل از جنس آلومینیوم است؛ ولی در صورتی که این حرف وجود نداشته باشد نشانه آنست که کابل از جنس مس خواهد بود. منظور از کابل H آن است که هر یک از رشته های هادی که عایق شده اند توسط کاغذ آلوده به گرافیت با کاغذ متالیزه روکش شده اند و سپس همگی آنها در یک غلاف سربی قرار دارند.
تعداد رشته و سطح مقطع و رنگ کابل
برای مشخص شدن یک کابل علاوه بر حروف بالا باید تعداد رشته ها و مقطع هر یک و نوع مقطع نیز مشخص شود منظور از مقطع کابل، سطح مقطع آن برحسب میلی‌متر مربع است. در کابل‌های فشار ضعیف عایق رشته‌های کابل با رنگ‌های متفاوت مشخص می شود ولی در کابل‌های فشار قوی باید در موقع اتصال دقت شود، چون رنگ تمام رشته‌ها یکسان است. در مورد کابل‌های فشار ضعیف سیم آبی همیشه به جای سیم خنثی و سیم (زرد و سبز) برای محافظت به کار می‌رود.
علائم اختصاری استاندارد سیم و کابل جهت شناسایی
نام‌گذاری کابل از درونی‌ترین قسمت کابل شروع می‌شود. برخی از علامت های پرکاربرد در جدول زیر ارائه شده است.
علامت اختصاری |
توضیحات |
|
هادی |
N
|
کابل نرم شده مطابق با استاندارد VDE |
برای مس علامت خاصی نمی گذارند و اگر N به تنهایی استفاده شود به معنی سیم مسی با استاندارد VDE مشخص می شود. |
||
عایق |
A
|
سیم آلومینیومی |
Y
|
عایق پی وی سی (اولین Y در ردیف علامت گذاری) |
|
2Y
|
عایق پلی اتیلن (اولین 2Y در ردیف علامت گذاری) |
|
2X
|
عایق پلی اتیلن کراسلینک شده (XLPE) |
|
H
|
ورقه هادی دور سیم یا دور عایق سیم برای محدود کردن حوزه |
|
پوسته |
C
|
شیلد (غلاف مسی) پوسته هم مرکز از سیم های مسی و تسمه مسی، به صورت بافته شده |
CW
|
غلاف از مفتول های مسی نازک. مسی که به صورت موجی دور تا دور کابل را پوشانده است و یک تسمه نازک مسی به طور مارپیچی آن ها را نگه می دارد. |
|
T
|
سیم نگهدارنده از فولاد تابیده شده |
|
زره |
F
|
مسلح شده به وسیله سیم های تخت از جنس فولاد گالوانیزه |
B
|
مسلح شده به وسیله 2 لایه تسمه فولادی گالوانیزه |
|
G
|
مسلح شده به وسیله تسمه فولادی گالوانیزه به صورت مارپیچ برعکس |
|
R
|
زره از مفتول فولادی قلع اندود مسلح شده به وسیله سیم های فولادی گالوانیزه |
|
Gb
|
تسمه فولادی مارپیچی برای محکم کردن R، F |
|
غلاف |
K
|
غلاف سربی |
KL
|
غلاف آلومینیومی |
|
هادی حفاظتی |
J
|
کابل دارای سیم های زرد-سبز برای هادی حفاظتی |
O
|
کابل بدون هادی حفاظتی |
اعداد روی کابل
از دیگر مشخصات کابل که باید به آن توجه نمود، اعدادی است که نشان دهنده تعداد رشته و سطح مقطع هادی کابل هستند. برای مشخص نمودن یک کابل یا سیم ابتدا تعداد رشته و سپس سطح مقطع هادی ذکر می شود. نمونه ای از سایز کابل ها با هادی چند رشته ای عبارتند از 1.5*4، 2.5*4، 4*4، 6*4، 10*4، 16*4، 10+25*3، 16+35*3، 25+50*3، 70+120*3، 70+150*3، 95+180*3 و 120+240*3.
به عنوان مثال عبارت کابل 16+35*3 NYY به معنی کابل مسی با عایق و روکش پی‌وی‌سی (پروتودور) دارای سه هادی به سطح مقطع 35 میلی متر مربع برای فازهای اصلی و یک هادی به سطح مقطع 16 میلی متر مربع برای نول است.
روش استخراج اطلاعات مشخصات کابل
مشخصات کابل، ﺑﺮ روي ﺑﺪنۀ ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ با استفاده از ﻳﻚ ﺳﺮي ﺣﺮوف ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨدۀ ﻧﻮع ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در ﻛﺎﺑﻞ اﺳﺖ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﺳﺮي اﻋﺪاد ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨدۀ ﺗﻌﺪاد رﺷﺘﻪ و ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺮ رﺷﺘﻪ اﺳﺖ (ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺣﺮوف اختصاری تعداد رشته و سطح مقطع در کنار ولتاژ قابل تحمل عایق کابل) نمایش داده می شود. از اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ زﻣﻴنۀ ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﺎﺑﻞﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻓﻮق ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻛﻠﻲ ﻧﻮﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت روي ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻴﺎن ﻛﺮد:
برای بیان جنس هادی و عایق به کار رفته در کابل‌ها و همچنین برای توضیحات بیشتر از حروف اختصاری استفاده می‌شود.
علائم و مشخصات کابل های فشار ضعیف
در استاندارد آلمانی که در ایران معمول شده، ساختمان کابل ها با حروف الفبا مشخص می‌شود. در این روش:
۱. حرف اول، جنس هادی (N مربوط به هادی با جنس مس و NA مربوط به آلومینیوم)
۲. حرف دوم، عایق سیم ها را مشخص می‌کنند (Y علامت پلاستیک و G علامت لاستیک و در صورتی که حرف وجود نداشته باشد عایق کاغذی مورد نظر است).
۳. قسمت بعد، تعیین کننده نوع غلاف است. (Y غلاف پلاستیکی، K غلاف سربی، KL غلاف آلومینیومی است).
۴. قسمت بعد، مشخص کننده نوع زره است (B مشخص کنندۀ سیم های فولادی و Gb معین کننده سیم فولاد گالوانیزه است).
۵. و قسمت آخر، جنس روپوش خارجی را مشخص می‌کنند که در آن، A معین‌کننده الیاف گیاهی (جوت) است.
در ذیل علائم و مشخصات چند کابل ولتاژ ضعیف که در برق‌رسانی مورد استفاده قرار می‌گیرند ذکر شده است.
استاندارد کابل های فشار ضعیف
۱. کابل های زمینی (NYY)
NYY: کابل با هادی مس، عایق و غلاف پلاستیکی
اﻳﻦ ﻧﻮع ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎي ﺑﺮق ﺑﺮاي ﻛﺎﺑﻞ ﻛﺸﻲ در زﻳﺮ زﻣﻴﻦ، در آب، در ﻛﺎﻧﺎل و ﻣﺤﻞ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺿﺮبۀ مکانیکی نباشد با ولتاژ اسمی کابل 600/1000 ولت نصب می شوند. ساختمان این نوع کابل ها از رشته های هادی مسی نرم شده که به وسیلۀ پی وی سی عایق و غلاف می شوند تشکیل شده است. مقطع هادی این نوع کابل ها گرد یا سه گوش است. سیم های عایق شده پس از تابیدن، برای گرد شدن مقطع در داخل مادۀ پرکننده قرار می گیرند. به دور کابل های دارای هادی سه گوش، نوار پلاستیکی پیچیده می شود.
NAYY: کابل با هادی آلومینیوم، عایق و غلاف پلاستیکی
NGG: کابل با هادی مس، عایق و غلاف لاستیک
NYKB: کابل با هادی مس، عایق پلاستیک و غلاف سرب و زره فولادی
NYYGb: کابل با هادی مس، عایق و غلاف پلاستیک و زرۀ فولاد گالوانیزه
NKBA: کابل با هادی مس، عایق کاغذ، غلاف سرب، زره فولادی و روپوش خارجی الیاف گیاهی کابل های ولتاژ بالا دارای ساختمان مفصل‌تری هستند.
۲. ساختمان سیم ها
ﺳﻴﻢﻫﺎ از دو ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎدي و ﻋﺎﻳﻖ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻫﺎدي ﺳﻴﻢ ﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﻣﺴﻲ ﻳﺎ آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮﻣﻲ اﺳﺖ وﻟﻲ از ﻣﺲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ داﺷﺘﻦ ﺣﺠﻢ ﻛﻢ و ﻫﺪاﻳﺖ ﺑﻬﺘﺮ (ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﻳﮕﺮ ﻓﻠﺰات) ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد. ﻋﺎﻳﻖ ﺳﻴﻢ ﻫﺎ از ﻣﻮادي ﭘﻼﺳﺘﻴﻜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آن را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻻﻳﻪ اي روي ﻫﺎدي روﻛﺶ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.
نوع کاربرد کابل ها و سیم ها
ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺟﻨﺲ ﻫﺎدي و ﻋﺎﻳﻖ و ﻧﻮع ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ و ﺳﻴﻢ ﻫﺎ را ﺑﺎ ﺣﺮوف ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻛﻪ روي روﻛﺶ ﺧﺎرﺟﻲ آن نوشته می‌شوند نشان می‌دهند به‌طوری که هر حرف معنی خاص خود را دارد.
در جدول زیر اطلاعات تعدادی از این حروف آمده است.
حروف اختصاری انواع سیم ها
| حروف مشخصه | موارد مصرف |
| NYA | سیم تک لا با روکش پلاستیک برای سیم کشی ساختمان |
| NYAF | سیم افشان با روکش پلاستیک برای سیم کشی ساختمان |
| NSYA | سیم مخصوص با روکش پلاستیک برای سیم کشی ساختمان |
| NYM | سیم مقاوم در مقابل رطوبت |
| NYZ | سیم با روکش پلاستیک مخصوص برای روشنایی و لوازم خانگی |
| NYFA | سیم برای مصرف لوستر و چراغ ها |
| NYFAZ | (سیم دو رشته ای برای مصرف روشنایی (دولا |
| Y | سیم مکالمه و خبری |
| T | سیم کواکسیال |
همان‌طور که قبلاً نیز اشاره شد، در جدول بالا هم هریک از حروف مفهوم به خصوصی دارند مثلاً N علامت سیم مسی است که طبق استاندارد VDE آلمان ساخته شده باشد. Y به معنی عایق پروتور دور (P.V.C) هر رشته است. S و Z علامت سیم های مخصوص، F علامت سیم های نرم، A برای سیم کشی داخل لوله ها و M به معنی سیم های مقاوم در مقابل رطوبت است.
استاندارد سیم های مورد استفاده در ساختمان
از جمله سیم های مورد استفاده در ساختمان، سیم از نوع (H07V-R (NYAB) ،H077-K (NYAF) ،H077-U (NYA و N4GA و N4GAF است.
۱. سیم از نوع (NYA) H077-U
این نوع سیم با ولتاژ اسمی 750/450 ولت دارای هادی مفتولی از جنس نرم شده می باشد که با ماده پی‌وی‌سی به رنگ‌های مختلف پوشیده شده است.
مورد مصرف: نصب بدون حرکت در محل های خشک و در داخل لولۀ پی وی سی و فولادی. این گونه سیم ها در تابلوهای برق و تأسیسات نصب ثابت در محیط های خشک در داخل لوله، روی دیوارها یا داخل آن به کار می‌رود.
تذکر: استفادۀ این نوع سیم در زیر گچ مجاز نیست. استفاده از این نوع سیم به طور مستقیم در داخل دیوار مجاز نمی‌باشد.
ساختمان: سیم مسی نرم با روکش پلاستیک به رنگ‌های سبز، زرد، سیاه، آبی و قهوه‌ای است.
۲. کابل از نوع (NYAF) H07V-K
این نوع کابل با ولتاژ 750/450 ولت دارای هادی افشان (قابل انعطاف) از مس نرم‌شده با پوششی از ماده پی‌وی‌سی به رنگ های مختلف می باشد و در تأسیسات نصب ثابت در محیط‌های خشک در داخل لوله به صورت روکار یا توکار به کار می‌رود.
در تأسیسات الکتریکی ساختمان در سطح مقطع زیر 10 میلی متر مربع باید از سیم با هادی مفتولی استفاده شود. به دلیل اینکه در ساختمان، اکثر سیم های تأسیسات الکتریکی زیر 10 میلی‌مترمربع هستند سیم NYA برای تأسیسات الکتریکی ساختمان های مسکونی مناسب می باشد ولی اکثراً در بازار NYAF استفاده می شود که مجاز نیست.
مورد مصرف: نصب بدون حرکت در محل های خشک داخل لولۀ پی وی سی یا فولاد.
تذکر: استفادۀ این نوع سیم در زیر گچ مجاز نیست. بنابراین استفاده از این نوع سیم به طور مستقیم در داخل دیوار مجاز نیست.
ساختمان: رشته های نازک سیم مسی به هم تابیده شده یا روکش پلاستیک به رنگ های سبز، زرد، سیاه، آبی، سبز و بنفش است.
۳. کابل (NYM)
مورد مصرف: نصب ثابت در محل های خشک یا مرطوب یا زیر گچ بدون لوله یا روی مقره (مثلاً کولر).
ساختمان: سیم‌های مسی یک لایه با عایق پی وی سی، که چند نمونۀ آن با هم در یک کلاف روکش پی وی سی شده است. رنگ کلاف سیاه یا خاکستری یا سفید و رنگ روکش سیم های داخل سیاه، قهوه ای و آبی است.
۴. سیم (NYFA)
مورد مصرف: نصب ثابت در داخل لولۀ پی وی سی و فولادی (برای اشیای قابل حمل استفاده نمی شود).
ساختمان: سیم های نازک مسی به هم تابیده با مواد پی وی سی عایق شده است و به رنگ های سبز و زرد، سیاه، آبی، قهوه ای، زرد، سبز، بنفش و سفید وجود دارد.
۵. سیم (NYFAZ)
مورد مصرف: نصب ثابت برای مصرف روشنایی (برای وسایل قابل حمل مجاز نیست).
ساختمان: سیم‌های نازک مسی پس از این که به هم تابیده شد، به طور موازی با هم عایق بندی می‌شوند این سیم به رنگ های سیاه، سفید و قهوه ای است.
۶. سیم (Y)
مورد مصرف: نصب ثابت در داخل لولۀ پی‌وی‌سی و فولادی برای مصرف زنگ اخبار، تلفن و سایر دستگاه های علامت دهنده.
ساختمان: سیم روکش شده با مواد پی وی سی و دو یا سه و یا چهار رشتۀ به هم تابیده و تک رشته. اغلب تک رشته ها در رنگ های استاندارد و در کلاف های صد متری در بازار موجود است.
سخن پایانی
ما در این مقاله از تکه کابل سعی کردیم به‌صورت تمام‌کمال به استانداردهای سیم و کابل بپردازیم. آیا این مطلب برای شما مفید بود؟ لطفا نظرات خود را با ما و مخاطبان عزیزمان در قسمت دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارید.
تکه کابل
