کنتور برق وسیله‌ای برای اندازه گیری مقدار برق است و میزان جریان را بر حسب کیلووات ساعت (ژول) بیان می‌کند. کنتورها به طور کلی به دو دسته مکانیکی و دیجیتالی تقسیم می شوند. کنتور برق مکانیکی (آنالوگ) در واقع همان کنتورهای قدیمی و معمولی هستند. این دستگاه‌ها بسته به محل استفاده به نمونه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند و نحوه محاسبه هر کدام با یکدیگر متفاوت است. کنتورهای تک فاز عمدتاً برای مصارف خانگی و سه فاز برای مصارف صنعتی استفاده می شود. موضوع اصلی مقاله ما کنتوربرق انالوگ می باشد که قصد داریم از جهات مختلف درباره آن صحبت نماییم.
کنتور برق مکانیکی (آنالوگ)
این مدل کنتور اولین و ساده ترین نمونه کنتور برق است. کنتورهای مکانیکی(انالوگ) به سه دسته تقسیم می شوند:
تک فاز، با ولتاژ (220) ولت و جریان (5 تا 25) آمپر کار می کند.
سه فاز غیر دیماندی که با ولتاژ (220 تا 280) ولت و شدت جریان (10 تا 25) آمپر کار می‌کند.
سه فازهای دیماندی که با ولتاژ (220 تا 280) ولت و قدرت جریان (5) آمپر کار می‌کنند.
اجزای یک کنتور برق مکانیکی (انالوگ)
اجزای یک کنتور برق مکانیکی عبارتند از:
- سیم پیچ جریان: در کنتور برق مکانیکی دو نوع سیم پیچ قراردارد. یکی از این سیم پیچ ها دارای تعداد کمی حلقه و سطح مقطع بزرگ است و دور یک هسته آهنی پیچیده شده است. این سیم پیچ در حین نصب در مدار به صورت سری قرار می گیرد و خود سیم پیچ جریان از دو هسته متصل به یکدیگر تشکیل شده است.
- سیم پیچ ولتاژ: کنتور دارای سیم پیچ دیگری به نام بوبین یا سیم پیچ ولتاژ می باشد. سیم پیچ ولتاژ از سیم پیچی با سیم‌های نازک و سطح مقطع کوچک تشکیل شده است و تعداد دورهای آن بسیار بیشتر از سیم پیچ جریان است. این سیم پیچ به دور یک هسته آهنی پیچیده می شود. هنگام نصب سیم پیچ ولتاژ در کنتور برق، به صورت موازی در مدار قرار می گیرد.
- آهنربا: کنتورهای مکانیکی دارای آهنربای دائمی نعل اسبی هستند. این آهنربا بین سیم پیچ ولتاژ و سیم پیچ جریان قرار می گیرد و برای صاف کردن یا توقف حرکت دیسک (صفحه جریان) استفاده می شود.
- عدد شمار یا نمراتور: بخشی از کنتور آنالوگ است که برای خواندن کنتور استفاده می شود. عدد شمار شامل مجموعه‌ای از چرخ دنده‌های کوچک است که اعداد 0 تا 9 روی آن نوشته شده و میزان برق مصرفی را مشخص می کند.
- دیسک: دیسک صفحه‌ای مدور است که حول یک محور عمودی می چرخد. این صفحه از آلومینیوم ساخته شده است زیرا آلومینیوم وزن سبکی دارد و بر میدان سیم پیچ ولتاژ و جریان تأثیر منفی نمی گذارد. این صفحه بر روی دو یاتاقان در بالا و پایین قرار دارد و در مسیر میدان های ایجاد شده توسط سیم پیچ جریان و سیم پیچ ولتاژ قرار می گیرد.
- اسکلت: کلیه اجزای کنتور برق مکانیکی (سیم پیچ جریان، سیم پیچ ولتاژ، آهنربا، شمارنده و دیسک) در قالب آلومینیومی قرار گرفته و بر روی این اسکلت سوار می‌شوند. این اسکلت به دلیل مواد آلومینیومی بر میدان سیم پیچ ها تأثیر نمی گذارد.
یک کنتور برق آنالوگ چگونه کار می‌کند
اکثر خانه‌ها و مشاغلی که دارای کنتور دیجیتالی جدید نیستند، دارای کنتور آنالوگ سنتی هستند. این کنتور مکانیکی معمولاً در یک محفظه شیشه‌ای یا پلاستیکی قرار دارد (برای کاهش احتمال دستکاری) و دارای یک دیسک فلزی در داخل آن می‌باشد که هنگام کشیدن جریان از سیم‌های سرویس برق می‌چرخد. اگر خوب دقت کنید، ممکن است متوجه شده باشید که دیسک در زمان مصرف برق کم کندتر و در زمان اوج استفاده سریعتر حرکت می‌کند.
یک کنتور برق مکانیکی دارای دو سیم پیچ رسانا است که میدان مغناطیسی ایجاد می‌کند. یک سیم پیچ تحت تاثیر ولتاژ عبوری از‌هادی قرار می‌گیرد و سیم پیچ دیگر تحت تأثیر جریان عبوری از‌هادی قرار می‌گیرد. میدان‌های مغناطیسی ایجاد شده توسط برهمکنش این سیم پیچ‌ها، یک دیسک آلومینیومی نازک را با سرعت کنترل شده، با سرعتی متناسب با مقدار برق مصرفی، می‌چرخانند.
چرخش دیسک، صفحه‌هایی را حرکت می‌دهد که کل برق مصرف شده را بر حسب کیلووات ساعت نشان می‌دهند. یک مامور شرکت برق باید داده‌های عددی جاری را بازدید، مطالعه و ضبط کند تا صورتحساب شما ایجاد کند. همچنین می‌توانید برای تعیین میزان برق مصرفی خود، کنتور را بخوانید و تأیید کنید که هزینه‌های آب و برق دقیق هستند.
نحوه خواندن کنتور برق مکانیکی (آنالوگ)
برای ثبت مصرف برق خود باید یک نقطه شروع و یک نقطه پایان داشته باشید. اگر می‌خواهید بدانید که در طول یک ماه چقدر برق مصرف می‌کنید، در اول ماه یک مطالعه اولیه را انجام دهید و در پایان آخرین روز ماه برای بار دوم آن را بخوانید. تفاوت اعداد در دو قرائت به شما نشان می دهد که در آن ماه چند کیلووات ساعت استفاده کرده‌اید.
برای خواندن کنتور مکانیکی، از عدد در گوشه سمت چپ متر شروع کنید و به سمت راست بخوانید. هر عدد را به ترتیب از چپ به راست یادداشت کنید. فرض کنید قرائت اولیه شما (در ابتدای ماه) 01050کیلو وات بر ساعت را نشان می دهد و قرائت دوم (در پایان ماه) 02050 کیلو وات بر ساعت را نشان می دهد. اعداد پایین تر را از اعداد بالاتر کم کنید: 1000=0105-0205 یعنی شما در طول ماه از 1000کیلو وات بر ساعت برق استفاده کرده‌اید.
نکته مهمی که باید به خاطر بسپارید این است که اگر شماره گیری بین اعداد باشد، مقدار خوانده شده باید به عنوان عدد کوچکتر ثبت شود. به عنوان مثال، اگر نمایشگر بین 1 و 2 باشد، تا زمانی که نمایشگر از 2 عبور کند، مقدار خوانش 1 ثبت می شود. همچنین توجه داشته باشید که وقتی به شماره گیری نگاه می کنید، شماره‌های اول، سوم و پنجم در جهت عقربه‌های ساعت اجرا می‌شوند، در حالی که شماره‌های دوم و چهارم در خلاف جهت عقربه‌های ساعت اجرا می شوند. این طبیعی است و جای نگرانی نیست.
معایب کنتور برق مکانیکی (آنالوگ)
یکی از بزرگترین ایرادات کنتورهای برق مکانیکی تک تعرفه‌ای بودن مصرف آن‌هاست. این بدان معناست که کنتورهای مکانیکی تمام برق مصرفی را در یک روز و یک شب محاسبه و اندازه گیری می کنند. برای این کنتورها فرقی نمی کند چه ساعت یا ساعتی از شبانه روز باشد (پیک مصرف است یا ساعت غیر از پیک مصرف) و تمام برق مصرفی در یک زمان معین را بر اساس بار میانی محاسبه می کنند. بنابراین عدد محاسبه شده توسط کنتور دقیق و منصفانه نیست و دارای خطا و محاسبات نادرست است. با توجه به همین عیوب قطعا شما نیز به این درک خواهید رسید که چه چیزی سبب شده تا کنتورهای دیجیتالی جای این نوع کنتورها را در بیشتر صنایع بگیرند.
تکه کابل و کنتور برق مکانیکی
تکه کابل با سابقه چندین ساله در زمینه محصولات برقی و دیجیتالی فعالیت دارد. شما می توانید برای دریافت مشاوره وخرید انواع محصولات برقی مانند کنتور برق مکانیکی (انالوگ)، کنتور دیجیتالی و… از سایت تکه کابل بازدید نمایید و با ارتباط با کارشناسان بهترین و با کیفیت ترین محصول را خریداری نمایید.
سخن پایانی
سعی شد تا دراین مقاله اطلاعات مفیدی در مورد کنتور برق مکانیکی (آنالوگ) به شما ارائه شود. طبق مطالب بیان شده می‌توان نتیجه گرفت که اکنون میزان استفاده از کنتور برق انالوگ نسبت به قبل کمتر شده است ولی هنوز هم این کنتور کارکرد خود را در مکان‌های مختلف دارد. امیدواریم این مطلب از تکه کابل برایتان مفید بوده باشد؛ نظرات و تجربیات خود را با ما در قسمت کامنت‌ها به اشتراک بگذارید.
ضمن تشکر از مطالعه مقاله فوق امید داریم که مطالب زیر نیز بتواند به بالابردن آگاهی و سطح دانش شما کمک نماید
ارزش بالای جیوه در کنتور برق قدیمی؛ بررسی یک افسانه یا واقعیت!
انواع اجزای کنتور برق و کاربرد آن‌ها
جلوگیری از نوسانات با محافظ زیر کنتوری
1738 بازدید
الهه زینالی
