در پیکربندی شبکه فشار ضعیف از یراق آلات مختلفی استفاده می‌شود. هرکدام از آن‌ها برای هدف خاصی طراحی شده‌اند و ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. در میان این یراق آلات، جلوبر تیر برق شبکه فشار ضعیف یکی از پرکاربرد‌ترین لوازم مورد استفاده است. تقریباً می‌توان این وسیله را در تمام سازه‌های خطوط هوایی شبکه‌های توزیع آن را مشاهده نمود. جلو بر نگهدارنده در ایجاد فاصله افقی مورد نظر بین خطوط هوایی فشار ضعیف کاربرد دارد و می‌توان از آن در موارد زیر استفاده کرد:
- ایجاد فاصله لازم بین خطوط، خطوط توزیع و درختان، خطوط توزیع و ساختمان‌ها
- ایجاد فضای لازم در دو طرف ترانسفورماتورهای توزیع برای انجام عملیات‌های سیمبانی
نمونه‌های مختلف از این نوع یراق آلات در شبکه‌های توزیع ایران بسیار پرکاربرد هستند. در ادامه به معرفی و بررسی ویژگی‌های مربوط به آن می‌پردازیم.
انواع جلوبر تیر برق شبکه فشار ضعیف بر حسب متریال سازنده آن‌ها
برای ساخت جلوبر تیر برق شبکه فشار ضعیف از متریال‌های متفاوتی می‌توان استفاده نمود اما استفاده از آن‌ها می‌بایست بر اساس موارد زیر صورت گیرد:
- ویژگی‌های الکتریکی و مکانیکی شبکه توزیع
- پایه نگهدارنده هادی‌ها
- نوع هادی‌های الکتریکی
- ویژگی‌های آب و هوایی
خطوط هوایی فشار ضعیف در کشور ما بسیار گسترده است و این امکان نیز وجود دارد که به مرور زمان بر اساس تغییرات صورت گرفته، جلوبر تیر برق شبکه فشار ضعیف با متریال جدید جایگزین نمونه‌های قبلی شود. بر اساس سند استاندارد وزارت نیرو، در زمان استفاده از جلوبر نگهدارنده باید موارد زیر را مد نظر قرار داد:
- استحکام مناسب و در عین حال استفاده از مواد کم و سادگی طراحی
- قابلیت نصب آسان و با دوام و امکان استفاده از پیچ و اتصالات کمتر
- قابلیت نگهداری، کنترل و تعمیر ساده‌تر و کم هزینه‌تر
- حفظ ایمنی سیمبان‌ها در زمان نصب
- حفظ سلامت تیر یا سایر پایه‌های حامل خطوط فشار ضعیف، متوسط و خطوط گرم
- رعایت فاصله‌های مجاز بین هادی‌ها پایه با یکدیگر مطابق استاندارد‌های ملی و حفظ این فاصله در گذر زمان
- قابلیت کاربرد بهینه سازی خطوط انتقال و توزیع
بر اساس این موارد مطرح شده محدودیت‌هایی در انتخاب جلوبر تیر برق شبکه فشار ضعیف با توجه به ویژگی‌های منطقه عملیاتی وجود دارد که تشخیص صحیح را به سرتیم عملیاتی و مسئول ایمنی واگذار می‌کند.
جلوبر تیر برق شبکه فشار ضعیف چوبی
این نوع یراق آلات به عنوان نخستین نمونه‌های معرفی شده برای حفظ حریم افقی هادی‌های فشار ضعیف و متوسط مورد استفاده قرار گرفتند. بیشترین استفاده از آن‌ها روی تیر‌های چوبی بود و امروزه با توجه به کاهش چشمگیر تیر‌های چوبی به ندرت این نوع جلوبر نگهدارنده را می‌بینیم. جلو بر شبکه فشار ضعیف چوبی را از بدنه درختان سوزنی برگ وارداتی و یا درختان پهن برگ ایرانی مانند راش و افرا می‌ساختند زیرا به نسبت آن دوره قابلیت‌های زیادی مانند استحکام و مقاومت را در اختیار سیمبان‌ها قرار می‌دادند. از ویژگی‌های ظاهری آن‌ها می‌توان به ابعاد 11.5 تا 45 سانتی‌متری با سطوح جانبی قوس‌دار برای جلوگیری از تجمع آب اشاره کرد. علیت اینکه جلوبر شبکه فشار ضعیف چوبی در مناطق شمال کشور و سواحل خلیج فارس بیشتر استفاده می‌شد، این بود که تیر‌ها و جلوبرهای چوبی، عایق مناسبی را برای مناطق با خاک سست و مرطوب فراهم می‌کردند.
جلوبر تیر برق شبکه فشار ضعیف بتنی
به مرور زمان نمونه‌های بتنی جایگزین مدل‌های قدیمی‌چوبی شد اما وزن زیاد و سختی‌های نصب در زمان عملیات سیمبانی سبب شد تا برای شبکه فشار ضعیف به صورت محدود مورد استفاده قرار بگیرد.
جلوبر تیر برق شبکه فشار ضعیف فلزی
جلوبر شبکه فشار ضعیف فلزی تقریباً هم زمان با نمونه‌های بتنی طراحی شد اما قابلیت‌های بیشتر آن‌ها سبب شد کارایی بیشتری داشته باشند. در ابتدا برای ریخته‌گری بازو‌ها از نبشی و ناودانی آهنی (به صورت ساده) استفاده می‌شد. این مواد نسبت به نمونه‌های چوبی مقاومت بسیار بیشتری داشتند و متناسب با ویژگی‌های جدید شبکه‌های انتقال توزیع بودند. نخستین جلوبرهای نگهدارنده در ایران با طول 45 سانتی متر طراحی و به کار گرفته شدند. سپس برای پایداری بیشتر آن‌ها یک یا دو تسمه حائل گالوانیزه به ساختار آن‌ها اضافه گردید. این موضوع امکان افزایش ابعاد را تا یک متر فراهم نمود. البته جلوبر شبکه فشار ضعیف فلزی که امروزه در شبکه‌های توزیع و انتقال به کار می‌رود بسیار پیشرفته‌تر از نمونه‌های قدیمی و مطابق با استاندارد‌های ایمنی است.
جلوبر تیر برق شبکه فشار ضعیف کامپوزیتی
این نوع جلوبرهای نگهدارنده در کشور ما رایج نیستند. مواد سازنده آن‌ها از کامپوزیت‌های چوب‌های مهندسی شده تشکیل می‌شود و می‌تواند تا حد زیادی محدودیت‌های مربوط به نمونه‌های پیشین را جبران کند. البته هزینه بسیار بالاتری هم نسبت به سایر انوع جلوبر شبکه فشار ضعیف دارد. علی رغم دوام و ماندگاری بالای آن‌ها، این نوع جلو برها به علت دلایل ایمنی برای شبکه‌های فشار متوسط و خطوط گرم کاربردی ندارند و بیشترین موارد استفاده از آن‌ها برای شبکه‌های فشار ضعیف است.
ویژگی‌های جلوبر تیر برق شبکه فشار ضعیف بر اساس استاندارد‌های وزارت نیرو
امروزه دیگر نمی‌توان از هر مدل جلوبر نگهدارنده استفاده نمود، زیرا وزارت نیرو استاندارد‌های خاصی را برای آن‌ها تعیین کرده است؛ از جمله:
در مرتبه نخست،
- تنها جلوبرها زمانی از می‌توان استفاده کرد که فاصله ایمنی هادی‌ها با یکدیگر، تیر و همچنین سازه‌های اطراف رعایت شده باشد
- نصب جلوبرها را در انتهای خطوط و مناطقی که زاویه بیش از پنج درجه دارند ممنوع است
- برای ایجاد شرایط ایمن، می‌توان از جلوبر تیر برق شبکه فشار ضعیف برای دو طرف ترانسفورماتور استفاده کرد
در سایر موارد می‌بایست یراق آلات دیگری که توسط استاندارد وزارت نیرو مشخص شده است را به کار برد.
نصب جلوبرهای خود نگهدارنده توسط سیمبان‌ها
این قطعات مکانیکی تنها با سه اندازه افقی 60، 90 و یا 110 سانتی‌متری مورد تأیید وزارت نیرو می‌باشند. اگر از آن‌ها برای کاربرد‌های پنج مقره‌ای استفاده می‌شود، ارتفاع 140 سانتی‌متری مورد تأیید است. اما برای کاربرد‌های سه مقره‌ای ارتفاع استاندارد جلو بر شبکه فشار ضعیف باید معادل 80 سانتی‌متر باشد. متریال مجاز برای ساخت جلو بر‌های نگهدارنده نبشی 6 ×60 ×60 میلی متری گالوانیزه است که تمام اتصالات آن به یکدیگر از طریق جوش متصل شده‌اند. برای اطلاعات بیشتر و مشاهده آگهی‌های مربوط به جلو بر شبکه فشار ضعیف، کلیک کنید.
1588 بازدید
الهه زینالی
