نیروی الکتریکی ناشی از صاعقه هرساله خسارات زیادی را برای انسانها و ساختمان‌ها به وجود میآورد، برای کنترل جریان الکتریکی و تخلیه این جریان میتوان آن را به زمین اتصال داد، با این کار جریان به زمین هدایت شده و از خطرات بسیاری از جمله برق گرفتگی جلوگیری میشود. برای این کار به سیستمی نیازمندیم که جریان برق را به زمین هدایت کند که به آن سیستم ارت یا چاه ارت میگویند. همان طور که می‌دانید، هر سیستمی از لوازم و تجهیزاتی تشکیل شده است که حضور هر کدام از آنها در سیستم الزامی است. سیستم ارت هم از لوازمی تشکیل شده است که با نام لوازم و تجهیزات چاه ارت مشخص می‌شوند. در این مقاله قصد داریم به بررسی لوازم و تجهیزات چاه ارت پرداخته و نام این تجهیزات را ذکر کنیم.
شرایط اولیه ساخت چاه ارت
برای پیادهسازی چاه ارت ابتدا باید یک چاله نسبتا عمیق حفر کرد البته در مکانهایی که امکان حفر چاه وجود ندارد به صورت سطحی نیز میتوان چاه ارت را پیادهسازی کرد. درون چاه ارت از تجهیزات مختلفی که در ادامه به توضیح آنها میپردازیم، استفاده میشود. در واقع این تجهیزات همان لوازم و تجهیزاتی هستند که در ساخت سیستم و چاه ارت به کار می‌روند.
لوازم و تجهیزات چاه ارت
همان طور که گفته شد، هر سیستمی از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است. سیستم و چاه ارت هم از لوازم و تجهیزات چاه ارت ساخته شده است. این لوازم و تجهیزات عبارتند از:
1- صفحه مسی: ورقه‌ای از جنس مس هستند که باعث تخلیه بار الکتریکی در زمین می‌شوند. برای گام نخست یک صفحه مسی درون چاه ارت قرار میگیرد که این صفحه مسی را میتوان در سه نوع مختلف تهیه کرد. انواع صفحات مسی عبارتند از:
- صفحه مسی تمام مس
- صفحه مسی فولادی با روکش مس
- صفحه مسی ذوبی که از 70 درصد مس تشکیل شده است
این صفحه مسی از طریق سیم مسی به تابلو ارت باکس متصل میشود، تابلوی ارت باکس (جعبه چاه ارت) یکی از لوازم چاه ارت است که در واقع یک جعبه فلزیست و با استفاده از آن میتوان به چاه ارت دسترسی پیدا کرد و مقاومت الکترکی که در هر لحظه به زمین تحمیل میشود را اندازهگیری کرد. جنس این تابلو از ورق گالوانیزه است و معمولا 1.5 متر بالاتر از سطح چاه نصب میشود.
2- سیم مسی: سیم مسی وسیله‌ای است که باعث انتقال جریان شده و به صفحه مسی متصل میشود. این سیم مسی ماهیتی سیم و تسمه مانند دارد که برق اضافی را به زمین منتقل میکند.
3- میله مسی: یکی دیگر از لوازم چاه ارت میله مسی است که به آن الکترود نیز گفته میشود. این میله از جنس گالوانیزه بوده و در واقع جایگزینی برای صفحه مسی است. در مواردی که امکان حفر چاه با عمق مناسب و یا کلا حفر چاه ارت نباشد، از میله مسی استفاده میشود بدین شکل که سیم یا تسمه مسی به میله مسی متصل شده و میله مسی درون زمین قرار میگیرد.
4- بتونیت: درون چاه ارت را با خاک بنتونیت که ترکیبی از ذغال و نمک است، پر میکنند که مقاومت زمین را کم کرده و از زنگ زدن صفحه و سیم مسی جلوگیری میکند.
5- جوش قطعه‌ای: جوش قطعه‌ای وسیله‌ای است که برای اتصال سیم مسی به صفحه مسی استفاده میشود. انواع مختلفی از این قطعه در بازار موجود است که از این انواع میتوان به جوش آرگون، جوش کدولد و جوش ترمیک اشاره کرد.
6- شینه ارت: یکی از تجهیزات چاه ارت است که باعث هدایت جریان الکتریکی به تابلو ارت میشود.
لوازم و تجهیزات جانبی چاه ارت
تا اینجا به مهمترین و اصلیترین لوازم و تجهیزات چاه ارت اشاره کردیم، علاوه بر وسایلی که به توضیح آن پرداختیم لوازم دیگری نیز در ساخت یک چاه ارت مورد استفاده قرار می‌گیرند که سعی می‌کنیم در این قسمت به طور خلاصه به آنها اشاره کنیم. لوازم و تجهیزات جانبی چاه ارت عبارتند از:
1- ژل کاهنده مقاومت: ژل کاهنده مقاومت، باعث کاهش مقاومت زمین شده و به دلیل دارا بودن ضریب اتصال الکتریکی بالا سبب کاهش نیروی الکتریکی تولیدی و اقزایش کارایی سیستم و چاه ارت میشود.
2- کلمپ: کلمپ یکی از لوازم چاه ارت است که به وسیله آن میتوان قطعات مختلف را به هم اتصال داد، کلمپ در درجات و نمرات مختلفی موجود است.
3- کابلشو: کابلشو وسیله‌ای است که کابل را به بخشهای دیگر سیستم ارت متصل میکند.
4- حوضچه ارت: حوضچه ارت برای محافظت و بررسی سیستم و چاه ارت به کار برده میشود و در سه نوع پلی‌اتیلن، بتونی و فایبرگلاس موجود است.
ضرورت تست سیستم ارت
از آنجایی که سیستم ارت برای تخلیه الکتریسیته با جریان بالا بهکار میرود باید در ساخت و راهاندازی آن دقت بالایی داشت، چرا که عملکرد نادرست آن در مواقع حساس موجب حوادث و زیانهای بسیار زیادی میشود. نهتنها ساخت بلکه تست سیستم ارت نیز باید توسط افراد متخصص صورت گیرد تا از صحت و درستی کار اطمینان حاصل شود.
این تست توسط فردی متخصص یا بازرس فنی انجام میپذیرد، برای اطمینان از عملکرد درست چاه باید در دو حالت مختلف (باز و بسته) تست صورت گیرد، این کار توسط دستگاه ارت تستر انجام میشود. در ضمن برای اطمینان از صحت سیستم ارت، میتوان لوازم و تجهیزات چاه ارت را هم مورد بررسی قرار داد.
نتیجه گیری
برای پیشگیری از حوادث و خطرات جانی و مالی ناشی از نیروی الکتریکی صاعقه، استفاده از سیستم ارت ضرورت ویژهای دارد. اگر شما به کار ساخت و ساز مشغول هستید، لازم است که اجرای سیستم ارتینگ را در اولویت قرار داده و از تجهیزات ارت اصلی و با کیفیت استفاده کنید. در صورتی هم که قصد خرید خانه یا کارگاه صنعتی دارید، از وجود سیستم و چاه ارت اطمینان حاصل کنید.
در این مقاله سعی کردیم به بررسی لوازم و تجهیزات چاه ارت پرداخته و در مورد هر کدام بحث کنیم. امیدوارم این مطلب مورد پسند و رضایت شما عزیزان قرار گرفته باشد. ممنون می‌شویم اگر نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما در سایت تکه‌کابل در میان گذاشته و ما را از مباحث مورد نیازتان مطلع سازید.
438 بازدید
تکه کابل
