یکی از مصادیق ایمنی در وسایلی که ظرفیت انباشت الکترون را دارا هستند، استفاده از سیم و یا کابلی برای تخلیه بار الکتریکی اضافه به زمین است. در سیستم برق‌کشی ساختمان‌ها استفاده از چنین سیم و یا کابلی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا مانع از برق‌گرفتگی و بروز حوادث می‌شود. نام این کابل که باعث تخلیه بار وسایل الکتریکی می‌شود، کابل ارت است. از آنجا که این سیم و یا کابل بسیار کاربردی بوده و مهم است، در این مقاله قصد داریم به بررسی کابل ارت پرداخته و کاربرد آن را بیان کنیم.
کابل ارت چیست؟
استفاده از کابل یا سیم ارت که گاها با نام سیستم ارت هم از آن یاد می‌شود (اگر چه برخی از کابل و سیم ارت با نام سیستم ارت یاد می‌کنند اما سیستم ارت اصلی سیستمی برای انتقال جریان ناخواسته به زمین بوده و با سیم و کابل ارت ساختمان و یا سیستم ارت ساختمان متفاوت است)، یک سیستم محافظتی و ایمنی ساختمان است که از آسیب رسیدن به انسان و وسایل الکتریکی درون ساختمان در برابر انرژی الکتریکی و جریان ناخواسته جلوگیری کرده و انرژی و بار اضافی را به خارج ساختمان منتقل می‌کند.
همان‌طور که می‌دانید امکان بروز مشکلاتی همچون حریق، برق‌گرفتگی، نشتی جریان برق و … در هر وسیله و سیستمی که به جریان الکتریکی شهری متصل است، وجود دارد که این امر می‌تواند خطرناک بوده و آثار زیان باری به همراه داشته باشد. از این رو، نیاز به سیم و یا کابلی برای تخلیه این جریان اضافی و خطرناک داریم. به عبارتی، نشتی تحت‌تأثیر عواملی از جمله ضربه، رطوبت، آلایندگی‌های هوا، پوسیدگی سطح عایق، فرسودگی سیم‌ها و … ممکن است ایجاد شود که این اتفاقات می‌توانند باعث بروز خطرات و آسیب‌های مالی و جانی متعدد و مختلفی شوند. کابل ارت با ماهیتی که دارد، از این اتفاقات جلوگیری کرده و این الکترون‌ها و جریان انباشته در وسایل الکتریکی را به زمین منتقل می‌کند.
کابل ارت که از آن با نام سیستم و کابل اتصال به زمین نیز یاد می‌شود، کابلی است که باعث انتقال جریان ناخواسته و یا همان جریان الکتریکی نشت پیدا کرده به داخل زمین شده و از برق‌گرفتگی و سایر آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کند. در صورت عدم وجود این کابل امکان برق‌گرفتگی، حریق، آتش‌سوزی و … وجود دارد.
کابل یا سیم اتصال به زمین در لوازم برقی به بدنه فلزی دستگاه یا هر نوع مصرف‌کننده برقی وصل شده و از طریق سیم‌کشی برق ساختمان به زمین متصل می‌شود. در صورتی که به هر دلیلی سیم فاز یا سیم نول با بدنه فلزی تماس پیدا کند، به جای نشتی جریان برق به سطح خارجی وسایل الکترونیکی جریان برق از طریق این کابل کاربردی و محافظتی به زمین منتقل شده و در نتیجه از آثار مخرب احتمالی آن جلوگیری می‌شود.
به طور کلی، در مدار برق‌رسانی شهری، سیم‌ها و کابل‌های فاز و نول برق مورد نظر ما را تأمین کرده و علاوه بر این دو سیم یا کابل، یک سیم یا کابل سبز رنگ نیز وجود دارد که برای ایمنی در سیستم برق‌کشی ساختمان گنجانده شده است. این کابل سبز رنگ همان کابل ارت یا سیم اتصال به زمین است که تخلیه بار به سمت زمین و کوتاه‌شدن مسیر حرکت الکترون‌ها مهم‌ترین و اصلی‌ترین کار یک سیستم ارتینگ در مدار برق‌رسانی است. به عبارتی، با لمس کردن وسیله برقی توسط شما، الکترون‌ها به‌جای عبور از دست از سیم اتصال به زمین عبور کرده و به زمین منتقل می‌شوند و بدین سبب از برق‌گرفتگی شما جلوگیری می‌شود.
در شرایط عادی، جریان الکتریکی در مدار الکتریکی از طریق سیم فاز به وسایل برقی منتقل شده و پس از عبور از آن‌ها، از طریق سیم نول به منبع برق باز می‌گردد اما در صورت بروز نقص در سیستم الکتریکی ساختمان مانند اتصالی و یا خرابی عایق‌بندی، ممکن است جریان الکتریکی به جای مسیر عادی، از طریق بدنه فلزی وسایل برقی عبور کرده و باعث بروز اتفاقات ناگواری همچون برق‌گرفتگی و یا آتش‌سوزی و حریق شود.
در چنین شرایطی، اگر فردی به بدنه فلزی دستگاه‌ها و وسایل برقی دست بزند، دچار برق‌گرفتگی خواهد شد. کابل‌های ارت در چنین مواردی بسیار کارآمد بوده و با ایجاد مسیری با مقاومت کم برای عبور جریان الکتریکی ناخواسته، از بروز این اتفاق جلوگیری می‌کنند. در حالت کلی، این سیم یا کابل محافظتی در صورت بروز نقص در سیستم الکتریکی، جریان الکتریکی را به جای عبور از بدن فرد از طریق کابل به زمین هدایت کرده و خطری افراد و یا تجهیزات درون ساختمان را تهدید نخواهد کرد.
کاربرد کابل ارت و دلایل اهمیت آن
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، کاربرد اصلی کابل ارت در ارتباط با از بین بردن نشتی جریان است. نشتی جریان می‌تواند به دلایلی همچون پوسیدگی عایق، زخم شدگی، ضربه، کشیده و یا فشرده شدن، رطوبت، گرد و غبار، لخت شدگی سیم و … به وجود آمده و باعث ایجاد آسیب و یا خطر شود. اگر نشتی جریان به قسمت بیرونی سطح جسم الکتریکی انتقال پیدا کند، می‌تواند باعث برق‌گرفتگی و یا سایر حوادث خطرناک و آسیب‌زا شود. برای جلوگیری از بروز این اتفاق و از بین بردن نشتی جریان، از سیم و یا کابلی به نام کابل یا سیم ارت استفاده می‌کنیم. از کابل ارت در موارد مختلفی مانند یخچال، لباسشویی، پریز برق، خودرو و … بهره برده شده و استفاده می‌شود.
کابل‌های ارت بسیار کاربردی و مهم بوده و استفاده از آن‌ها در بسیاری از خانه‌ها و ساختمان‌ها توصیه می‌شود. اهمیت استفاده از سیم‌ها و کابل های ارت به حدی است که در برخی موارد استفاده از این نوع کابل‌ها در طراحی، ساخت و برق‌کشی ساختمان ضروری بوده و باید حتما انجام شوند.
از جمله مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلایل استفاده از کابل‌های ارت عبارتند از:
- افزایش ضریب ایمنی؛
- محافظت از افراد و تجهیزات الکترونیکی در برابر نشتی جریان؛
- جلوگیری از آتش‌سوزی؛
- فراهم ساختن شرایط ایده‌آل برای کار؛
- حذف ولتاژ اضافی و ثابت نگه‌داشتن سطح ولتاژ؛
- نعبخنثی‌کردن ولتاژهای ناخواسته مانند اثرات ناشی از صاعقه؛
- جلوگیری از افزایش الکتریسیته ساکن؛
- جلوگیری از ولتاژهای تماسی.
نتیجه‌گیری
یکی از کابل‌های مهم و اساسی در سیستم برق‌کشی ساختمان، کابل ارت است که وظیفه تخلیه بار الکتریکی اضافه و جریان ناخواسته وسایل الکتریکی به زمین را برعهده داشته و اهمیت زیادی در میزان ایمنی سیستم برق‌کشی ساختمان دارد. وجود این کابل کاربردی باعث جلوگیری از برق‌گرفتگی، سوختگی دستگاه‌های الکتریکی، حریق و آتش‌سوزی و … شده و می‌توان از آن به عنوان کابلی ضروری برای استفاده در برق‌کشی ساختمان نام برد.
در این مقاله سعی کردیم به بررسی کابل ارت پرداخته و کاربرد آن را بیان کنیم. امیدوارم این مطلب مورد پسند و رضایت شما عزیزان قرار گرفته باشد. ممنون می‌شویم اگر نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما در سایت تکه کابل در میان گذاشته و ما را از مباحث مورد نیازتان مطلع سازید.
398 بازدید
احسان شوکتی
