یکی از قطعات مهم و کاربردی در مدارهای الکتریکی کات اوت نام دارد که در کنار کنتور برق ساختمان تعبیه شده است. وظیفه اصلی این قطعه محافظت از ترانسفورماتور در برابر جریان‌های ناشی از اضافه بار و اتصال کوتاه می‌باشد. cut out در شبکه‌های ضعیف یا سیم‌پیچی‌هایی که درون ترانس قرار دارند نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. متداول‌ترین cut out که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد، cut out باز است. در ادامه این راهنما ضمن آشنایی بیشتر با این که کات اوت چیست، به شرح وظایف قطعه مذکور بیشتر خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید!
کات اوت چیست؟
همان‌طور که گفته شد، کات اوت یک قطعه کاربردی در مدارهای الکتریکی می‌باشد. این قطعه از دو بخش اصلی تشکیل شده که یکی از آن‌ها محل بسته شدن محفظه مسدود اتصالات خط و دیگری نگه‌دارنده فیوز است. cut out در سه مدل اصلی مسدود، باز و روباز تولید می‌شود که مدل باز از آن در ایران در مقایسه با سایر این قطعات کاربرد بیشتری دارد.
در ساختمان اصلی این قطعه سه بخش اصلی پایه فیوز، سیم فیوز (المنت فیوز) و نگه‌دارنده فیوز وجود دارد. المنت فیوز درون یک لوله فیبری تعبیه شده که در اثر اضافه جریان می‌سوزد و قوس الکتریکی به وجود می‌آورد. قوس الکتریکی ایجاد شده به دیواره لوله فلزی برخورد کرده و در نتیجه آن گازی متصاعد شده که سبب خروج قوس می‌شود.
لازم به ذکر است که هر اندازه جریان برق عبوری از فیوز بیشتر باشد، میزان گاز بیشتری تولید شده و به دیواره لوله متصاعد خواهد شد. ناگفته نماند که پس از سوختن المنت، لوله فیوز به بیرون آویزان شده که این موضوع نشان‌دهنده سوختن المنت فیوز است. المنت فیوز از ۴ بخش تکمه، ساق، سیم ذوب شونده و سیم انتهایی تشکیل می‌شود. دکمه ترمینال بالایی و سیم انتهایی تشکیل‌دهنده ترمیمال پایینی المنت هستند.
کات اوت چه وظایفی را بر عهده دارد؟
به طور کل cut out سه وظیفه اصلی را بر عهده دارد که عبارت است از:
- حفاظت از فیوز ترانسفورماتورها؛
- حفاظت فعلی خطای زمین؛
- نشان‌گر بصری از یک مدار باز.
حفاظت از فیوز ترانسفورماتورها
اولین وظیفه این قطعات محافظت از ترانسفورماتورها در برابر هرگونه آسیب است. برای انجام این کار می‌توان فیوز را درون نگه‌دارنده فیوز cut out نصب کرد. به عنوان مثال اگر یک فیوز 30A درون نگه‌دارنده فیوز cut out نصب شود و ترانسفورماتور بار الکتریکی بیش از ۴۰ آمپر را تحمل کند، کات اوت شروع به کار کرده و از ترانسفورماتور در برابر اضافه بار محافظت خواهد کرد.
جریان خطای زمین
اصولاً خطای زمین بر مدار تأثیرات منفی بسیار شدیدی دارد و اگر مدار الکتریکی به وسیله قطعاتی هم‌چون cut out محافظت نشود خسارات جبران‌ناپذیری پدید خواهد آمد. به عنوان مثال اگر درختی بر روی سیم برق بیفتد لازم است به منظور جلوگیری از عبور و انتقال جریان الکتریکی، مدار به سرعت باز شود. cut out این عمل را به خوبی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام داده و جریان انرژی را متوقف می‌کند.
نشان‌گر بصری از یک مدار باز
یکی از مهم‌ترین وظایف cut out آویزان کردن سیگنال‌های باز به آسترها به منظور سرویس خط است. علاوه بر این کات اوت‌ها در تاسیسات برقی با جلوگیری از آسیب دیدن ترانسفورماتورها و سایر دارایی‌های خطوط، صرفه‌جویی خواهند کرد. ناگفته نماند که فیوزهای cut out در صورت قطعی انرژي الکتریکی می‌توانند به سرعت بازیابی شوند.
مشخصات پلاک کات اوت فیوز
فیوزهای مذکور را می‌توان بر اساس استاندارد 2-60282 IEC به دو دسته تند کار K و کندکار T تقسیم‌بندی کرد. البته به غیر از دو مورد مذکور نوع دیگری از این فیوزها وجود دارد که تحت عنوان «تند کند» یا TK شناخته می‌شود. هر یک از فیوزهای نامبرده دارای پلاک حاوی مشخصات بوده که در ادامه با این مشخصات آشنا خواهیم شد:
- نام و علامت تجاری تولیدکننده؛
- نوع فیوز و محدوده ولتاژ اسمی؛
- جریان مداوم مجاز و سطح عایقی؛
- ظرفیت قطع (شکست)؛
- شماره سریال و سال تولید؛
- فرکانس نامی.
سخن پایانی
لازمه اصلی سیستم قدرت، رفع اشکالات و خطاهای ایجاد شده در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌باشد. کات اوت فیوز یکی از قطعات مهم و کاربردی در سیستم قدرت بوده که محدود کردن جریان خطا و جریان‌های ناشی از اتصال کوتاه و اضافه بار را بر عهده دارد. فیوزهای مذکور دارای عنصر ذوب‌شونده بوده و هنگام عبور جریان خطا در اثر افزایش حرارت ذوب شده، جریان عبوری از آن‌ها قطع خواهد شد. ازجمله مهم‌ترین وظایف این قطعه می‌توان به حفاظت از فیوز ترانسفورماتور، محدود کردن جریان خطای زمین و نشان‌گر بصری از یک مدار باز اشاره کرد. لطفا نظرات و تجربیات خود را پیرامون کات اوت با ما و کاربران عزیزمان در قسمت دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارید.
2087 بازدید
الهه زینالی
سلام عرض ادب از ادمین محترم تشکر میکنم بابت اطلاعات به روز و جامع در زمینه برق.خدا قوت
سلام و درود.
خواهش میکنم؛ خیلی خوشحالیم در کنار خانواده تکه کابل هستید.