نمونه‌های زیادی از انواع پمپ آب وجود دارد که برای مصارف خانگی، صنعتی و کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پمپ‌ها را می‌توان بر اساس مکانیسم عمل به چند دسته تقسیم نمود، اما تنوع مدل بین انواع مختلف نیز بسیار زیاد است. همین عامل سبب می‌شود افراد در هنگام انتخاب این دستگاه دچار سردرگمی و تردید در انتخاب پمپ مناسب شوند. علی‌رغم اینکه تمامی پمپ‌های آب برای افزایش فشار آب و انتقال آن از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده می‌شوند؛ اما باید توجه داشت که هرکدام از انواع پمپ آب برای پاسخ گویی به نیاز خاصی طراحی شده‌اند و گاهاً انتخاب اشتباه می‌تواند از عملکرد و همچنین میزان بهره‌وری آن بکاهد. در این مقاله کاربردهای مختلف پمپ آب در بخش کشاورزی، مدیریت پسماند، کنترل سیلاب و صنعت را بررسی می‌کنیم.
آشنایی با انواع پمپ آب
پمپاژ آب یک تکنیک اساسی و کاربردی برای انتقال آب است و استفاده از انواع پمپ آب در پروژه‌های مختلف بسیار کاربردی‌تر از جابهجایی آب با محفظه‌های نگهدارنده و یا به روش مکانیکی می‌باشد. هنگامی‌که از پمپاژ آب صحبت می‌کنیم مقصود اصلی ما استفاده از یک موتور الکتریکی برای ایجاد انرژی دورانی یا انرژی جنبشی و تبدیل آن به انرژی هیدرودینامیکی است تا به این روش فشار و انرژی لازم برای جریان سیالات مختلف از جمله آب را تأمین کنیم. انواع مختلفی از پمپ‌های آب از جمله پمپ‌های جابجایی مثبت و پمپ‌های گریز از مرکز وجود دارد که خدمات یکسانی را ارائه می‌دهند، اما عملکرد متفاوتی دارند و هریک در شرایطی خاص بهترین عملکرد خود را نشان می‌دهند.
الف) پمپ‌های گریز از مرکز یا سانتریفیوژی برای فواصل طولانی و ارتفاعات کاربرد بهتری دارند
اولین نوع پمپ اصلی، پمپ گریز از مرکز یا پمپ آب سانتریفیوژی است. در این مدل پمپ آب، از نیروی چرخشی برای انتقال انرژی حرکتی به سیالات استفاده می‌شود. پمپ گریز از مرکز، از یک محور پمپ، یک مکانیسم آب بندی و سایر اجزای وابسته تشکیل می‌شود. نکته مهم در خصوص پمپ‌های سانتریفیوژ این است که باید همیشه آب در آن‌ها وجود داشته باشد تا بتوانند وظایف خود را به درستی اجرا کنند. یک پروانه درون ساختار اصلی پمپ وجود دارد که به کمک موتور الکتریکی به حرکت در می‌آید. این پروانه با چرخش سریع خود قادر است سرعت مایع پمپاژ شده را تنظیم کند. انواع پمپ‌های آب سانتریفیوژی، سیالات را تنها در یک جهت به حرکت در می‌آورند. بر اساس ساختار و عملکرد می‌توان پمپ‌های گریز از مرکز را به سه گروه مختلف تقسیم نمود.
1. پمپ‌های توربین عمودی
پمپ توربین عمودی که به عنوان پمپ عمودی یا پمپ خطی نیز شناخته می‌شوند، یکی از انواع پمپ آب گریز از مرکز است که آب را از اعماق زمین به سطح منتقل می‌کند. یکی از انواع متداول پمپ توربین عمودی، پمپ‌های شناور هستند که به طور کامل در زیر آب قرار می‌گیرند (در بخش پایینی سیستم یا قسمت مکنده کار گذاشته می‌شوند). پمپ‌های توربین عمودی شناور اغلب زمانی استفاده می‌شوند که فاصله زیادی بین سطح عملیاتی و عمق پروژه وجود داشته باشد (مانند خدمات فاضلاب). یکی از مزایای استفاده از این پمپ‌های شناور پایین بودن میزان تولید صدا است. این نوع پمپ به دلیل قرار گرفتن در زیر زمین و زیر آب، صدای بسیار کمتری تولید می‌کند. علاوه بر این، پمپ‌های غوطه‌ور نیازی به آماده‌سازی ندارند، زیرا پیش از شروع عملیات پمپاژ در زیر آب قرار دارند.
سایر انواع پمپ آب توربین عمودی در بخش بالای سیستم (قسمت تحویل دهنده) نصب می‌شوند. در این پمپ‌ها، پروانه‌ها از طریق یک محور بلند (شفت) به یکدیگر و به موتور الکتریکی متصل شده و به این‌ترتیب نیروی لازم را اعمال می‌کنند. در این شیوه پیکربندی، موتور الکتریکی خارج از آب و همواره خشک می‌ماند، بنابراین نگهداری آن بسیار ساده‌تر است.
2. پمپ‌های مکش انتهایی
یکی از رایج‌ترین انواع پمپ آب گریز از مرکز، پمپ مکش انتهایی است. ساختار اصلی این پمپ از یک پروانه متحرک به همراه یک محور افقی تشکیل شده است. این پمپ‌ها را می‌توان به راحتی تغییر داد تا علاوه بر آب، قابلیت انتقال سایر انواع مایعات با ویسکوزیته و چگالی مختلف را داشته باشند.
3. پمپ‌های چند مرحله‌ای (دنده‌ای)
آخرین نوع پمپ گریز از مرکز، پمپ چند مرحله‌ای نامیده می‌شود. این مدل از انواع پمپ آب دارای پروانه‌های متعددی هستند که مانند دنده در سیستم گیربکس، نیروی اضافی مورد نیاز پمپ را تامین می‌کنند. از پمپ‌های چند مرحله‌ای (دنده‌ای) زمانی استفاده می‌شود که خطوط لوله طولانی در اختیار داریم و یا اینکه به دلیل وجود ذرات شناور همراه آب نیاز به اعمال فشار بیشتری برای انتقال آن است.
ب) پمپ‌های جابجایی مثبت رایج‌ترین انواع پمپ آب هستند
در این نمونه از انواع پمپ آب، همواره مقدار معینی از سیال به درون محفظه پمپ مکیده شده و سپس همان مقدار به بیرون تخلیه می‌شود؛ در نتیجه تخلیه آب، دوباره محفظه پمپ با همان مقدار سیال جایگزین می‌شود. این پروسه به صورت یک سیکل تکرار شونده در زمان کارکرد دستگاه ادامه خواهد داشت. بسته به نوع پمپ، این جابجایی از طریق دیافراگم یا پیستون اتفاق می‌افتد. همانند پمپ‌های گریز از مرکز، انواع پمپ آب جابهجایی مثبت هم در سه کلاس مختلف قرار می‌گیرند.
1. پمپ‌های دوار
پمپ‌های دوار از چرخش یک روتاری (پروانه یا چرخدنده‌ای که حول محور مرکزی می‌چرخد) برای مکیدن و سپس تخلیه آب استفاده می‌کنند.
2. پمپ‌های رفت و برگشتی
در این مدل از انواع پمپ آب قطعه‌ای تعبیه شده است که برای تأمین نیروی مکش و پمپاژ آب به صورت مداوم به سمت جلو و عقب حرکت می‌کند (بر عکس نمونه‌های چرخشی). نمونه‌های متداول قطعات رفت و برگشتی در این پمپ‌ها شامل پیستون و سیلندر می‌شوند.
مکانیسم عملکرد دستگاه به این صورت است که ابتدا دریچه‌های ورودی باز شده و آب از طریق مکش وارد محفظه پمپ می‌شود، اما در این زمان دریچه‌های خروجی بسته می‌مانند. سپس برای تخلیه آب، دریچه‌های ورودی بسته و دریچه‌های خروجی باز می‌شوند. این سیکل به طور مداوم ادامه می‌یابد.
3. پمپ‌های خطی
انواع پمپ آب خطی نام خود را از این واقعیت گرفته‌اند که در یک خط مستقیم کار می‌کنند. نمونه کلاسیک پمپ خطی، پمپ زنجیره‌ای نامیده می‌شود. در یک پمپ زنجیره‌ای، دیسک‌های دایره‌ای شکل به یک زنجیره بلند متصل می‌شوند. همانطور که زنجیره به سمت لوله حرکت می‌کند، دیسک‌ها آب محبوس شده را تا محل تخلیه انتقال می‌دهند. پمپ‌های خطی مدرن پیچیده‌تر هستند اما اساس عملکرد آن‌ها نیز همانند مکانیسم پمپ‌های زنجیری اولیه است. برای اطلاعات بیشتر و مشاهده آگهی‌های مربوط به انواع پمپ آب، کلیک کنید.
359 بازدید
الهه زینالی
