کلید تابلویی دستی را می‌توان به عنوان ابزار کنترل کننده قدرت یک ماشین، دستگاه و یا یک واحد ساختمانی در نظر گرفت. جنس این کلید‌‌ها عموماً از آلیاژهای فلزی و یا ترموپلاستیک هستند که برای دسترسی آسان و خدمات دهی سریع به کاربران در نظر گرفته می‌شوند. در مدار‌‌ها و تابلو‌‌های دستی (غیر اتوماتیک) ایده اصلی این است که تا زمانی که کاربر به صورت دستی یک یا چند مسیر را قطع نماید جریان در مسیر‌‌های از پیش تعیین شده به طور دائم برقرار باشد. در چنین مواقعی عمل سوییچ را به کمک کلید تابلویی دستی می‌توان انجام داد. برخی از این کلید‌‌ها تماماً دستی هستند، یعنی با نظر و خواست کاربر عمل سوییچ را انجام می‌دهند. برخی دیگر به صورت نیمه دستی هستند؛ به این معنی که عمل قطع یا وصل در اثر اتفاقاتی که درون تابلو و مسیر‌‌های جریان رخ می‌دهد، به صورت خودکار انجام می‌شود. اما برای تغییر حالت و باز گرداندن آن به حالت اولیه به اجازه کاربر نیاز است (مانند برخی از کلید‌‌های مدار شکن دستی).
به طور کل می‌توان گفت عملی که کلید تابلویی دستی در یک پنل الکتریکی انجام می‌دهد تفاوتهای چندانی با کلید‌‌های موجود در سایر وسایل الکتریکی نظیر ماشین حساب‌‌ها، تلفن‌‌های دکمه‌‌ای، لوازم آشپزخانه، قفل‌‌‌های مغناطیسی و چندین وسیله مکانیکی و الکترونیکی ندارند. تنها هدف استفاده از آن‌‌ها متفاوت بوده و ممکن است بر اساس این هدف کاربری تغییرات ساختاری نیز داشته باشند.
کلید تابلویی دستی از نوع پوش باتن (دکمه‌‌های فشاری)
طراحی دکمه فشاری به گونه‌ای است که می‌تواند انگشت انسان را در خود جای دهد تا به راحتی سیستم را کنترل کند. اپراتور به صورت دستی یک دکمه را فشار می‌دهد تا مکانیزم سوئیچینگ داخلی تابلو را فعال کند. بسته به نیاز‌‌های طراحی، آن‌‌ها در اشکال، اندازه‌‌ها و پیکربندی‌‌های مختلفی وجود دارند. برای ماشین آلات با عملیات پیچیده، کلید تابلویی دستی از نوع پوش باتن با رنگ‌‌های جداگانه وجود دارد. این رنگ‌‌ها به کاربران کمک می‌کنند تا تشخیص دهند که سوئیچ باید چه عملکردی را انجام دهد. به عنوان مثال، دکمه قرمز اغلب به عنوان دکمه روشن و خاموش عمل می‌کند، در حالی که زرد نشان دهنده مکث است.
علاوه بر رنگ‌‌ها، کلید تابلویی دستی از نوع پوش باتن را می‌توان بر اساس نوع عملکرد آن‌‌ها نیز تقسیم بندی نمود. این نوع کلید‌‌های تابلو معمولاً در حالت‌‌های زیر یافت می‌شوند.
- تک قطبی، تک قطبی پرتابی (SPST)
- تک قطبی، دو قطبی پرتابی (SPDT)
- پرتابی دو قطبی، پرتابی تک قطبی (DPST)
- دو قطبی، پرتابی دو قطبی (DPDT)
یک SPST فقط دو ترمینال دارد، بنابراین فقط می‌تواند یک مدار واحد را باز و بسته کند. به عنوان مثال، ممکن است برای روشن و خاموش کردن یک موتور استفاده شود. SPDT دارای سه پایانه است و بنابراین می‌تواند دو مدار مختلف را کنترل کند. ممکن است از این کلید تابلویی دستی از نوع پوش باتن، برای سوییچ بین روشن شدن دو LED جداگانه یا برای انتقال یک مورد از تجهیزات از حالت استند بای به حالت فعال استفاده شود. ترتیبات سوئیچ DPST و DPDT امکان کنترل همزمان دو مدار مجزا را فراهم می‌کنند. به عنوان مثال، جایی که یکی ولتاژ بالا و دیگری ولتاژ پایین است.
کلید تابلویی دستی از نوع مدارشکن
کلید تابلویی دستی از نوع مدارشکن فاقد المان تریپ اضافه بار حرارتی خودکار است، اما دارای یک عنصر تریپ مغناطیسی برای حفاظت از اتصال کوتاه و نقص مدارهای تابلو می‌باشد. در این نوع کلید‌‌های دستی حفاظت در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار باید توسط یک دستگاه جریان اضافه بالادستی ارائه شود. کلید تابلویی دستی از نوع مدارشکن نه تنها در صنعت بلکه در تما‌می خانه‌‌ها نیز یکی از ضروری‌ترین کلید‌‌های استفاده شده در مدار است؛ زیرا جریان الکتریکی را کنترل می‌کند و قادر است در صورت اضافه بار یا رخ دادن اتصال کوتاه به طور خودکار جریان الکتریکی را در مدار یا تابلو قطع کند. زمان قطع این کلید‌‌ها به اندازه‌ای کوتاه است که از رسیدن جریان اتصال کوتاه به مقدار اوج خود جلوگیری می‌کند. این منحنی‌‌ها بین پیک اتصال کوتاه و مقدار rms تعریف می‌شوند.
تابلو برق‌‌های صنعتی و حتی مدارهای خانگی جریان قدرت را در وسایل مصرف کننده کنترل می‌کنند. بنابراین تعداد زیادی دستگاه با جریان انرژی به آن‌‌ها متصل است که سعی می‌کنند بیشترین آمپر را مصرف نمایند. در نتیجه همه چیز شروع به گرم شدن می‌کند. کلید تابلویی دستی از نوع مدارشکن این تحریکات را حس کرده و در کمترین زمان ممکن پیش از بروز آسیب به تجهیزات و یا خود تابلو برق به آن واکنش نشان می‌دهد.
کلید تابلویی دستی از نوع Slide Switch
کلید تابلویی دستی از نوع Slide Switch یا کشویی یکی از رایج‌ترین گزینه‌‌ها در تابلو‌‌ها و مدارهایی است که دچار محدودیت فضا می‌باشند. این کلید‌‌ها روش‌‌های راحتی را برای کنترل جریان و سوییچینگ ارائه می‌کنند. تنها کافی است با یک حرکت لغزشی شاسی، تصمیمات مورد نظر را اعمال نمود. این کلید‌‌ها بر خلاف نمونه‌‌های مدار شکن ساختار مکانیکی دارند؛ به این معنی که کاربر باید خودش وضعیت کلید تابلویی دستی کشویی را تغییر دهد. سوئیچ‌‌های کشویی در یک حالت باقی می‌مانند تا زمانی که به صورت دستی در حالت دیگری فعال شوند. کلید تابلویی دستی از نوع Slide Switch اغلب دارای سوئیچ‌‌های کشویی دارای ساختار تک قطبی، دو پرتاب (SPDT) هستند. این ویژگی اجازه می‌دهد تا برق تحویل داده شده به مدار از یک منبع تغذیه به منبع دیگر (به عنوان عملیات روشن) مبادله شود. به عبارت دیگر، حرکت محرک سوئیچ کشویی، جریان را از یک مدار به مدار دیگر هدایت می‌کند.
جمع بندی
در این مقاله کوتاه تنها سه مورد از انواع کلید تابلویی دستی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌‌های زیادی وجود دارند که در ساختار تابلو‌‌های برق و همچنین مدار‌‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، هر یک از نمونه‌‌های معرفی شده خود نیز به زیر شاخه‌‌ها و انواع گوناگون تقسیم می‌شوند که بسته به هدف کاربری باید نوع مناسب آن‌‌ها را انتخاب نمود.
علاوه بر موارد ذکر شده در این مقاله، سایر انواع کلید تابلویی دستی شامل کلید‌‌های سلکتوری، کلید‌‌های زبانه ای، غلطکی، اهر‌می و همچنین کلید‌‌های ضامن دار می‌شوند. برخی از کلید‌‌ها نیز عملکرد خودکار دارند که در کلاسه‌‌های جدا آن‌‌ها را طبقه بندی می‌کنند. در کل تنوع در کلید تابلویی دستی بسیار زیاد است و در هنگام انتخاب آن‌‌ها باید موارد زیادی را در نظر گرفت. برای اطلاعات بیشتر و مشاهده آگهی‌های مربوط به کلید تابلویی دستی، کلیک کنید.
299 بازدید
الهه زینالی
