شناخت انواع مختلف پست‌های توزیع برق یکی از مهم‌ترین المان‌ها در طراحی تأسیسات الکتریکی به حساب می‌آید. منظور از پست توزیع، تجهیزاتی بوده که به منظور تحویل انرژی فشار متوسط و تبدیل آن به سطوح فشار ضعیف مورد استفاده قرار می‌گیرند و به انواع مختلف زمینی و هوایی تقسیم‌بندی می‌شوند. لازم به ذکر است که نگه‌داری تجهیزات فشار متوسط و فشار ضعیف در پست MV بر عهده ساختار فیزیکی آن می‌باشد. پست‌های توزیع برق از لحاظ ساختار فیزیکی به مدل‌های متنوعی نظیر ساختمانی، کیوسک، دفنی، هوایی و… تقسیم‌بندی می‌شوند. در این مقاله تمرکز اصلی ما بر انواع پست های زمینی است. چنانچه تمایل دارید اطلاعات بیشتری در رابطه با این نوع از پست‌های توزیع کسب کنید، از شما دعوت می‌کنیم تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
در انتخاب ساختار انواع پست های زمینی به چه نکاتی باید دقت شود؟
همان‌طور که اشاره شد، ساختار پست‌ها می‌تواند متغیر باشد. فاکتورهای مختلفی وجود دارد که کارشناسان این حوزه با در نظر گرفتن آن‌ها اقدام به انتخاب نوع ساختار پست توزیع برق خواهند کرد:
- اولین فاکتور توجه به هدف از طراحی پست می‌باشد. طراحی پست توزیع می‌تواند به منظور تحویل انرژی MV و یا تبدیل آن به LV صورت پذیرد.
- توان پست نیز حائز اهمیت است. چنانچه هدف از طراحی پست تبدیل ولتاژ MV به LV باشد، لازم است که از یک یا چند ترانسفورماتور MV/LV استفاده گردد. توان و تعداد ترانسفورماتورها در انتخاب ساختار انواع پست های زمینی و هوایی بسیار حائز اهمیت است.
- نحوه اتصال به شبکه MV که در بحث ما متصل شدن به شبکه زمینی می‌باشد نیز مهم است.
- از دیگر فاکتورهای تأثیرگذار بر ساختار انواع پست های زمینی تعداد و نوع تجهیزات نظیر تجهیزات حفاظتی، ترانسفورماتور، کلیدزنی، تابلوهای فشار ضعیف و… می‌باشد.
- آخرین عامل موثر در انتخاب ساختار پست‌های توزیع برق توجه به محل قرارگیری و شرایط محیطی است. تراکم، آلودگی، امنیت، میزان رطوبت، دما و… ازجمله مهم‌ترین مواردی هستند که باید در نظر گرفته شوند.
انواع پست های زمینی
پست‌های زمینی را می‌توان بر اساس مکان استقرار تجهیزات آن‌ها و همچنین نوع طراحی به دو دسته کلی بیرونی (Outdoor) و داخلی (Indoor) تقسیم‌بندی کرد:
پست‌های توزیع بیرونی
در این نوع از پست‌های زمینی تأسیسات الکتریکی در محیط باز قرار گرفته و به دو دسته دیگر؛ طراحی باز و طراحی بسته، تقسیم‌بندی می‌شوند. منظور از پست‌های توزیع بیرونی با طراحی باز تأسیساتی بوده که تجهیزات مربوط به آن در برابر تماس مستقیم به طور کامل حفاظت نشده و مستقیماً در معرض هوا قرار گرفته‌اند. پست‌های توزیع بیرونی با طراحی بسته تأسیساتی هستند که در برابر تماس مستقیم دارای حفاظت کامل بوده و در معرض تماس مستقیم هوا نیز قرار نگرفته‌اند. پست‌های بیرونی به کمترین ساخت و ساز نیاز داشته و فرآیند راه‌اندازی آن‌ها نیز بسیار ساده و سریع است.
پست پیش ساخته یا کیوسک نمونه‌ای از انواع پست های زمینی بیرونی بوده که به صورت پیش ساخته مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساختار فیزیکی پست‌های توزیع مذکور مشابه با کانتینر یا اتاق فلزی بوده که محلی برای نصب تجهیزات فشار متوسط و فشار ضعیف و ترانسفورماتور می‌باشد. لازم به ذکر است که این نوع از پست‌ها قابل نصب در فضای باز هستند اما تجهیزات آن از نوع Indoor یا داخلی می‌باشند؛ در حقیقت محفظه فلزی پست‌های کیوسک جایگزین ساختمان‌های آجری می‌باشد.
پست‌های توزیع داخلی
همان‌طور که از نام انواع پست های زمینی توزیع داخلی مشخص است، تأسیسات الکتریکی در آن‌ها درون یک ساختمان یا اتاق قرار گرفته و تجهیزات مربوط به آن‌ها در برابر آب و هوا حفاظت می‌شوند. پست‌های توزیع برق داخلی نیز به دو دسته دیگر؛ پست‌های توزیع داخلی با طراحی باز و پست‌های توزیع داخلی با طراحی بسته تقسیم‌بندی می‌شوند. تأسیسات پست‌های توزیع داخلی با طراحی باز به طور کامل در برابر تماس مستقیم محافظت نشده‌اند. در حالی که تجهیزات تأسیسات پست‌های توزیع داخلی با طراحی بسته در برابر تماس مستقیم به صورت کامل محافظت می‌شوند.
پست‌های زمینی داخلی از جمله قدیمی‌ترین پست‌های توزیع برق محسوب می‌شوند. امکان استفاده از این پست‌ها در محیط‌های عمومی و خصوصی وجود دارد. پست‌های توزیع برق زمینی با عناوین دیگری نظیر ساختمان پست برق، اتاقک پست برق و پست‌های ساختمانی نیز شناخته می‌شوند. این پست‌ها به واسطه کابل‌های MV به شبکه فشار متوسط متصل شده و نحوه ورود کابل‌ها وابسته با ساختار پست می‌باشد. برخی از پست‌های داخلی به صورت یک طبقه به همراه کانال طراحی شده و برخی دیگر از زیرزمین برخوردار می‌باشند.
فاکتورهای موثر بر ابعاد و شکل ساختمان انواع پست های زمینی داخلی
- تبدیل یا تحویل انرژی الکتریکی
- ورودی و خروجی کابل‌های فشار متوسط و فشار ضعیف
- انواع و تعداد تجیهزات به کار رفته در پست
- چیدمان تجهیزات و تهویه
- تکنولوژی و تعداد ترانسفورماتورها
ابزارها و لوازم ایمنی انواع پست های زمینی
هر یک از انواع پست های زمینی می‌بایست با در نظر گرفتن قوانین محلی به تجهیزات ایمنی مجهز گردد. در ادامه تجهیزات ایمنی مورد نیاز را به سه دسته اصلی تقسیم‌بندی کرده‌ایم:
دسته اول؛ تجهیزات بهره‌برداری
- چهار پایه عایق
- کف‌پوش یا پتو عایق
- یک جفت دستکش عایق نگه‌داری شده در جعبه خاص و مجزا
- اپرومتر یا آشکارساز ولتاژ
دسته دوم؛ کپسول ایمنی
- کپسول اطفاء حریق مطابق قوانین محلی
- دستگاه‌های اطفاء حریق مطابق قوانین منطقه‌ای
دسته سوم؛ دستورالعمل و پلاک‌های هشداری
- شیوه کار و نحوه بهره‌برداری از پست توزیع
- تأمین ایمنی افراد
- کمک‌های اولیه به قربانیان حوادث الکتریکی
به منظور حفظ ایمنی افراد در برابر برق‌گرفتگی بایستی یک سیستم هم‌بندی مناسب در انواع پست های زمینی توزیع برق ایجاد شود. برای برقراری چنین سیستمی لازم است که مراحل زیر انجام پذیرد:
۱. احداث یک الکترود ارت زیر پست با هادی بدون روکش
۲. اتصال کلیه قسمت‌های فلزی هم‌چون بدنه تجهیزات الکتریکی، شیلد کابل، بدنه ترانسفورماتور، درب‌های فلزی و…
۳. اتصال کلیه هادی‌های حفاظتی به هم‌دیگر در یک نقطه مشترک
۴. اتصال نقطه مشترک کلیه هادی‌های حفاظتی و میلگردهای فوندانسیون و الکترود ارت
سیستم روشنایی در انواع پست های زمینی
ساختمان پست توزیع برق بایستی دارای سیستم روشنایی مناسب باشد. به ویژه اگر پست دو طبقه یا دارای زیرزمین باشد. در این حالت تعدادی لامپ در طبقه اول و تعدادی دیگر در زیر زمین پست نصب خواهد شد. در پست‌های داخلی از لوله‌های فولادی به منظور پیاده‌سازی سیستم روشنایی، تهویه و پریزها استفاده خواهد شد. توصیه می‌شود چراغ‌های نصب شده داخل پست توزیع برق مجهز به حفاظت مکانیکی هم‌چون توری و یا محفظه فلزی باشد. تغذیه مدار روشنایی می‌تواند از قبل یا بعد بریکر اصلی LV دریافت گردد. توصیه می‌شود به منظور حفاظت از مدار روشنایی از بریکر مناسب استفاده شود. به طور کل روشنایی داخلی انواع پست های زمینی باید به اندازه‌ای باشد که بتوان با هندل‌های قطع و وصل سوئیچگیرها کار کرد، کلیه اطلاعات روی میترها و رله‌های حفاظتی و پلاک‌های راهنمای روی تجهیزات را مطالعه کرد و همچنین فلگ‌ها و سمافورهای مکانیکی را به خوبی مشاهده نمود.
سخن پایانی
پست توزیع برق متشکل از تجهیزات مخصوصی به منظور تحویل و دریافت انرژی بوده که در انواع مختلف زمینی و هوایی ساخته می‌شود. در صورتی می‌توان از پست‌های زمینی به صورت استاندارد بهره‌برداری کرد که پیش از اجرا و پیاده‌سازی تأسیسات با دستورالعمل‌ها و شرایط راه‌اندازی آشنا باشید. در این مقاله ضمن آشنایی با انواع پست های زمینی به فاکتورهای موثر بر ابعاد و شکل پست و ابزارها و لوازم ایمنی مورد نیاز پست زمینی و همچنین شرایط سیستم روشنایی تأسیسات مذکور پرداختیم.
منبع: مشخصات عمومی و اجرایی پست‌های توزیع هوایی و زمینی (نشریه ۳۷۵)
889 بازدید
الهه زینالی
