تجهیزات پست زمینی شامل چه مواردی می‌شود؟ انرژی الکتریکی به عنوان یکی از بخش‌های جداناپذیر زندگی بشری، اصلی‌ترین نقش را در چرخه صنعت جهانی ایفاد می‌کند. در حقیقت، امروزه برق به عنوان یکی از شاخص‌های مهم توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی محسوب می‌شود. از جمله مزیت‌های این انرژی ارزشمند نسبت به سایر انرژی‌ها می‌توان به انتقال سریع و نسبتاً آسان، سهولت در تبدیل به سایر فرم‌های انرژي، طیف وسیع کاربردی و ایجاد آلودگی کمتر اشاره کرد. سیستم‌های توزیع انرژی الکتریکی از سه بخش اصلی پست توزیع، سیستم اولیه توزیع و سیستم ثانویه توزیع تشکیل می‌شوند. وظیفه اصلی پست توزیع دریافت توان از سیستم انتقال و تحویل آن به سیستم توزیع می‌باشد. این پست‌ها در دو نوع زمینی و هوایی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند که تمرکز ما در این راهنما بر نوع زمینی و معرفی تجهیزات پست های زمینی است.
آشنایی با تجهیزات پست زمینی
معرفی پست زمینی
نوع مرسوم پست‌های زمینی با دو سلول طراحی می‌شود. در اولین سلول، به منظور حفاظت در برابر اتصال کوتاه و همچنین اضافه بار، برای جریان‌های تا ۳۰ آمپر از سکسیونر قابل قطع زیر بار و برای جریان‌های بیش از ۳۰ آمپر از دژنکتور مجهز به رله پریمر (بدون ترانس جریان) بهره‌گیری می‌شود. در سلول دوم که تحت عنوان سلول اندازه‌گیری نیز شناخته می‌شود، ۲ یا ۳ ترانسفورماتور ولتاژ با خروجی ۱۰۰ یا ۱۱۰ ولت تعبیه خواهد شد.
انواع پست زمینی بر اساس کاربرد
- پست عمومی برق
پست عمومی برق برای برق‌رسانی به مصرف‌کنندگان خانگی، تجاری و… کاربرد دارد. عموماً ابعاد این پست‌ها ۶ * ۸ متر است.
- پست اختصاصی برق
پست اختصاصی برق برای واگذاری انشعاب برق به متقاضیان دیماندی ولتاژ اولیه و قدرت بیش از ۲۵۰ کیلووات مورد استفاده قرار می‌گیرد. ابعاد این پست نیز ۶ * ۸ متر بوده و در آن تجهیزاتی نظیر لوازم اندازه‌گیری مثل ترانس جریان، ولتاژ و کنتور اکتیو و راکتیو نصب می‌شود.
- پست عمومی – اختصاصی برق
این پست در دو قسمت کاملاً مجزا و در ابعاد ۸ * ۱۱ ساخته می‌شود. قسمت اول این پست برای تأمین مصارف عمومی؛ یعنی مشترکان دیماندی بیش از ۳۰ کیلووات و پایین‌تر از ۲۵۰ کیلووات و قسمت دوم برای تأمین ولتاژ اولیه مشترکان دیماندی؛ یعنی بیش از ۲۵۰ کیلووات طراحی می‌شود. در حقیقت این پست ترکیبی از پست عمومی و اختصاصی توزیع برق می‌باشد.
- پست پاساژ
چنانچه فاصله محل مصرف از محل تحویل برق زیاد باشد، تنها لوازم اندازه‌گیری ولتاژ اولیه (۲۰ کیلووات) در پست توزیع به ابعد ۴ * ۶ متر تعبیه شده و تجهیزات پست های زمینی و ترانسفورماتور اختصاصی در محلی نزدیک به محل مصرف نصب شده که به آن پست پاساژ گفته می‌شود.
- پست تقسیم انرژی الکتریکی
در این پست یک یا چند فیدر ۲۰ کیلوولت به چندین انشعاب ۲۰ کیلوولت تقسیم خواهد شد. به عنوان مثال، دو فیدر ورودی به ۵ فیدر خروجی تقسیم‌بندی می‌شود. ابعاد پست تقسیم با در نظر گرفتن موقعیت و تعداد فیدرها تعیین خواهد شد. در حقیقت، طراحی پست و تعیین ابعاد آن در صورتی که امکان لحاظ کردن اندازه‌های داده شده وجود نداشته باشد به صورت دو طبقه با رعایت حریم‌ها انجام خواهد شد.
- کیوسک یا پست برق پیش ساخته فشرده
کیوسک‌ها از قابلیت حمل و جابه‌جایی برخوردار بوده و زمان بهره‌برداری از آن‌ها نیز کوتاه می‌باشد. علاوه بر این، ایمنی و سادگی در بهره‌برداری از جمله خصوصیات پست‌های مذکور به حساب می‌آید. بهره‌گیری از کیوسک‌های توزیع برق در ظرفیت‌های(۵۰ الی ۲۵۰)، (۳۱۵ الی ۵۰۰) و (۶۳۰ الی ۸۰۰) کیلوولت آمپر به صورت حلقوی با ترانسفورماتور خشک یا هرمتیک مجاز می‌باشد.
تعاریف و تجهیزات پست زمینی
۱. تجهیزات الکتریکی: منظور از تجهیزات الکتریکی پست‌های زمینی ابزاری بوده که برای مقاصدی نظیر تولید، تبدیل، انتقال، توزیع و مصرف برق مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۲. شینه: شینه در تجهیزات پست های زمینی قطعه‌ای فلزی بوده که با هدف ایجاد یک اتصال مشترک برای چند مدار در پست نصب می‌شود.
۳. زمین کردن: اتصال عمدی یا اتفاقی یک مدار الکتریکی یا تجهیز به زمین یا یک بدنه فلزی به اندازه مناسب که می‌تواند به صورت زمین فرض شود.
۴. زمین شده: منظور از زمین شده یک سیستم یا مدار یا وسیله‌ای بوده که به منظور ایجاد یک مدار برگشت زمین و نگه داشتن پتانسیل آن در حدود پتانسیل زمین به زمین متصل می‌شود.
۵. جریان زمین: جریان زمین در تجهیزات پست های زمینی، جریانی بوده که به زمین وارد یا از آن خارج می‌شود.
۶. الکترود زمین: منظور از الکترود زمین، به هادی که در یک محیط هادی خاص مثل بتون یا ذغال دفن شده باشد و دارای تماس الکتریکی با زمین باشد اطلاق می‌شود.
۷. هادی زمین: هادی زمین یک نوع هادی بوده که یک مسیر رسانا یا قسمتی از یک مسیر رسانا را بین یک نقطه خاص از یک سیستم یا دستگاه و یک الکترود زمین فراهم می‌کند.
۸. شبکه زمین: شبکه زمین در تجهیزات پست های زمینی یک سیستم متشکل از الکترودهای زمین به همراه اتصالات به هم پیوسته و زمین شده بوده که یک زمین مشترک برای اجزای الکتریکی و اسکلت‌های فلزی ایجاد خواهد کرد.
۸. مقاومت زمین: منظور از مقاومت زمین، مقاومت الکتریکی موجود بین الکترود زمین و زمین است.
۹. افزایش پتانسیل زمین EPR: منظور حداکثر ولتاژی بوده که شبکه زمین یک پست نسبت به نقطه‌ای که به عنوان پتانسیل صفر در نظر گرفته می‌شود، پیدا خواهد کرد.
۱۰. ولتاژ تماس: منظور از ولتاژ تماس در تجهیزات پست های زمینی اختلاف پتانسیل بین یک سازه فلزی زمین شده و یک نقطه از سطح زمین که در فاصله یک متر از اهم قرار دارد می‌باشد.
۱۱. ولتاژ گام: به اختلاف پتانسیل دو نقطه روی سطح زمین از هم‌دیگر با فاصله یک گام که حدوداً ۱ متر در نظر گرفته می‌شود، گویند.
۱۲. زمین مستقیم: زمین کردن به واسطه یک اتصال زمین مناسب که هیچ گونه امپدانسی در مسیر آن قرار نگرفته را زمین مستقیم می‌گویند.
۱۳. سیستم زمین نشده: در تجهیزات پست های زمینی سیستمی که هیچ‌گونه اتصال تعمدی به زمین نداشته باشد تحت عنوان سیستم زمین نشده شناخته می‌شود.
۱۴. شدت روشنایی و لومن: چگالی شار نوری که روی یک سطح پراکنده شده، شدت روشنایی و منظور از لومن واحد بین‌المللی شار نوری است.
تجهیزات پست زمینی: تجهیزات الکتریکی اصلی
ترانسفورماتور
در پست توزیع برق زمینی، ترانسفورماتور زمین (Earthing Transformer or Grounding Transformer) برای محدود کردن جریان اتصال کوتاه یک فاز، ثابت نگه داشتن ولتاژ نقطه صفر و ایجاد نقطه صفر مصنوعی در شبکه‌های با اتصالات مثلث کاربرد دارد.
تابلوهای فشار متوسط
تابلو فشار متوسط یکی دیگر از تجهیزات پست های زمینی بوده که وظیفه قطع و وصل کردن مدار و تأمین جریان در بازه تعیین شده ولتاژ را برعهده دارد.
تابلوهای فشار ضعیف
تابلوی فشار ضعیف یکی دیگر از تجهیزات پست های زمینی بوده که در این سیستم به عنوان محافظ تجهیزات کلیدزنی و اندازه‌گیری در برابر عوامل محیطی و جوی نقش ایفا می‌کند. علاوه بر موارد مذکور، کابل و متعلقات آن نیز جزو تجهیزات پست‌های زمینی به حساب می‌آیند.
سخن پایانی
پست توزیع برق متشکل از تجهیزاتی بوده که برای تحویل انرژی فشار متوسط و یا تبدیل آن به سطح فشار ضعیف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این راهنما ضمن آشنایی با پست زمینی به شرح انواع و تجهیزات پست های زمینی نیز پرداختیم. لازم به ذکر است که پست‌های توزیع علاوه بر نوع زمینی به صورت هوایی نیز نصب و راه‌اندازی می‌شوند.
منبع: مشخصات عمومی و اجرایی پست‌های توزیع هوایی و زمینی (نشریه ۳۷۵)
739 بازدید
الهه زینالی
