آیا می‌دانید موتور برق چیست و به چه صورت کار می‌کند؟ با موتورهای برق و انواع مختلف آن‌ها آشنایی دارید؟ یکی از بزرگ‌ترین معضلاتی که ما ایرانیان با آن در فصل تابستان همواره روبه‌رو هستیم، قطعی برق وقت و بی‌وقت است! در ادامه این راهنما ضمن آشنایی بیش‌تر با این تجهیزات، به معرفی انواع مختلف آن‌ها و بررسی سیستم خاموش و روشن شدنشان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
هر آنچه که باید در مورد موتور برق بدانید!
موتور برق چیست؟
موتورهای برق که تحت عنوان ژنراتور برق نیز معروف هستند، دستگاه‌هایی بوده که با کمک بنزین، گاز یا گازوئیل اقدام به تولید برق می‌کنند. در حقیقت، این تجهیزات با مصرف یک نوع سوخت خاص می‌توانند شروع به چرخش و تولید انرژی الکتریکی نمایند. این دستگاه در توان‌های مختلف در بازه چند کیلوولت آمپر الی چند هزار کیلوولت آمپر طراحی و عرضه شده و می‌توان با در نظر گرفتن میزان برق مصرفی وسایل مختلف و بارها از مدل‌های مختلف این دستگاه استفاده کرد.
عموماً راه‌اندازی ژنراتور برق در 8 الی 15 ثانیه انجام شده و بعد از گذر این زمان، دستگاه شروع به تأمین برق وسایل مورد نیاز خواهد کرد. قابل ذکر بوده که توان مصرفی این دستگاه‌ها مشابه یو پی اس‌ها بر اساس توان ظاهری که همان ولت – آمپر است، بیان می‌شود. توان ظاهری به منظور انجام محاسبات می‌بایست به توان اکتیو تبدیل شده و بعد برآورد مصرف صورت پذیرد.
اجزای تشکیل‌دهنده موتورهای برق
موتور و ژنراتور
موتور موظف است انرژی سوخت که می‌تواند گازوئیل، بنزین و یا گاز طبیعی باشد را به انرژی مکانیکی تبدیل کرده و در مرحله بعدی انرژی مکانیکی به کمک ژنراتور به انرژی الکتریکی تبدیل شود.
تنظیم‌کننده ولتاژ
تنظیم‌کننده اتوماتیک ولتاژ یا AVR دارای یک مدار الکتریکی ویژه بوده که با اندازه‌گیری میزان ولتاژ و مقایسه آن با ولتاژ مبنا که از پیش تعریف شده، ولتاژ مناسب برای دستگاه مصرفی را تنظیم می‌کند.
تنظیم‌کننده سرعت
جزء بعدی در این دستگاه تنظیم‌کننده سرعت بوده که تحت عنوان گاورنر نیز شناخته می‌شود. گاورنر با اندازه‌گیری فرکانس برق ژنراتور و مقایسه آن با فرکانس مرجع که از پیش تعریف شده، سرعت استاندارد موتور را تنظیم کرده تا در نهایت فرکانس برق ژنراتور نیز تنظیم شود.
معرفی انواع موتور برق از نظر سیستم خاموش و روشن شدن
اکنون که با چیستی و کارایی این دستگاه آشنا شدیم، قابل ذکر بوده که دستگاه مذکور از نظر سیستم خاموش و روشن شدن به سه دسته استارتی، اتوماتیک و هندلی طبقه‌بندی می‌شود. جالب است بدانید که در گذشته عمده کارایی این دستگاه محدود به صنایع و کارگاه‌ها می‌شد، اما امروزه با توجه به گسترش استفاده از تجهیزات برقی از این دستگاه حتی در منازل نیز بهره‌گیری می‌شود.
به عنوان مثال می‌توان از انواع مختلف موتورهای برق در بیمارستان‌ها، مراکز امنیتی، بانک‌ها، مراکز داده و سرور‌ها، کشاورزی و باغبانی و… نیز استفاده کرد. به طور کل می‌توان گفت که این دستگاه در تمامی اماکن و مناطقی که امکان دسترسی به برق شهری در آن‌ها وجود نداشته یا این که با قطعی برق شدید مواجه هستند، مناسب است. ناگفته نماند که از موتورهای برق می‌توان در زمان قطعی برق در اثر بروز حوادثی هم‌چون سیل، طوفان، زلزله و… نیز بهره‌گیری کرد.
سیستم خاموش و روشن شدن موتورهای برق هندلی
موتورهای برق هندلی که تحت عنوان موتورهای برق دستی نیز شهرت دارند، از جمله ابتدایی‌ترین انواع سیستم تأمین برق به حساب می‌آیند. سیستم خاموش و روشن کردن این دستگاه بسیار ساده بوده و به واسطه دست کاربر انجام می‌شود. برای استفاده از این دستگاه تنها کافی است که هندل طراحی شده بر روی آن که در واقع یک طناب بوده را با حرکت دست به چرخش درآورید تا سوخت مکانیکی به درون موتور به منظور شروع تولید انرژی الکتریکی وارد شود. در نهایت جرقه‌ای در موتور ایجاد شده و شروع به کارکرد کرده و راه‌اندازی خواهد شد.
سیستم خاموش و روشن شدن موتورهای برق استارتی
نوع بعدی موتورهای برق که از جمله نمونه‌های پرطرفدار نیز به حساب می‌آیند به این صورت بوده که روشن شدن و خاموش شدن آن‌ها با استفاده از استارت و باتری صورت می‌گیرد. اگر به ساختار این دستگاه دقت کنید خواهید دید که بر روی آن یک سوئیچ تعبیه شده که کاربر با فشردن آن می‌تواند موتور برق را روشن یا خاموش کند. از آن‌جایی که این مدل مجهز به سوئیچ خاموش و روشن بوده و به هندل زدن و دور گرفتن موتور نیازی ندارد، سرعت انجام کار را افزایش می‌دهد.
سیستم خاموش و روشن شدن موتورهای برق اتوماتیک
موتورهای برق اتوماتیک به عنوان پرطرفدارترین انواع موتور برق شناخته می‌شوند؛ چرا که دارای ساختاری پیشرفته بوده می‌توان از آن‌ها در شرایط اضطراری اماکنی نظیر آزمایشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، پایگاه داده و تمامی محیط‌هایی که در آن‌ها حساسیت به خاموشی برق وجود داشته باشد، استفاده کرد.
قابل ذکر است که این نوع از موتورهای برق دارای سوئیچ و ژنراتور خودکار شهری هستند و در زمان خاموشی برق، این دستگاه می‌تواند قطع شدن جریان الکتریکی را به واسطه کنترل پنل تشخیص دهد. موتورهای برق اتوماتیک بعد از تشخیص قطعی برق، فرمان روشن شدن موتور را صادر کرده و پس از آن جریان برق تولید شده و به واسطه کنتاکتور وارد شبکه برق‌رسانی می‌شود.
سیستم روشن و خاموش شدن موتورهای برق استارتی / هندلی
نوعی از موتورهای برق در بازار قابل خرید بوده که ترکیبی از موتور استارتی و هندلی هستند؛ به این معنا که کاربر می‌تواند هم از طریق هندل زدن و کشیدن طناب و هم با استفاده از دکمه استارت اقدام به خاموش یا روشن کردن موتور کند. نکته بعدی که باید به آن اشاره داشت این است که موتورهای برق استارتی در دو دسته تک فاز و سه فاز قابل سفارش هستند. از آن‌جایی که مدل‌های تک فاز از قابلیت تعویض آسان‌تری برخوردار هستند، در مقایسه با سیستم سه فاز طرفداران بیش‌تری دارند.
سخن پایانی
موتور برق از جمله تجهیزات تأمین انرژی الکتریکی در ولتاژ مورد نیاز در مواقع ضروری بوده که می‌توان از آن در اماکن مختلفی استفاده کرد. این دستگاه از لحاظ نحوه عملکرد به انواع هندلی، استارتی و اتوماتیک تقسیم‌بندی شده که هر یک از آن‌ها به طرز منحصربه‌فردی کار می‌کنند. شما چه اطلاعات دیگری پیرامون موتورهای برق دارید؟ لطفاً دیدگاه خود را راجع به این دستگاه و کارایی آن با ما و کاربران محترم وب سایت تکه کابل در میان بگذارید.
862 بازدید
محمد یاری پور
