فیوز صنعتی پرکاربردترین وسیله حفاظتی در تجهیزات الکتریکی مختلف است. به تناسب نیاز‌های متفاوت در صنایع، انواع مختلفی از فیوزهای صنعتی وجود دارد. نکته مثبت استفاده از این فیوز‌ها این است که پس از نصب نیازی به نگهداری یا تست و ارزیابی‌های دوره‌ای ندارند. این قطعات که می‌توانند الکتریکی، الکترونیکی یا مکانیکی باشند، از مدارهای الکتریکی موجود در ماشین آلات صنعتی در برابر جریان بیش از حد و اضافه بار محافظت می‌کنند. علی رغم تنوع گسترده آن‌ها، عملکرد تمامی‌فیوز‌های صنعتی مشابه یکدیگر است.
فیوز صنعتی چگونه کار می‌کند؟
در مرکز فیوز صنعتی یک یا چند پیوند «ذوب شونده» درون یک ساختار لوله‌ای قرار دارد که دو انتهای آن‌ها به پایانه‌های عبور جریان متصل است. این پیوند‌ها مقاومت الکتریکی کمی دارند و به عنوان ماده رسانا انجام وظیفه می‌کنند، با این حال هنگامی که یک جریان مخرب به وقوع می‌پیوندد، پیوندهای درون فیوز صنعتی ذوب می‌شوند و به این ترتیب با قطع کردن مدار، از آن محافظت می‌کنند.
به طور معمول نباید در تغییر نوع فیوز‌ها دخالت کرد؛ عموماً مهندس برقی که مدار را طراحی می‌کند یا شرکتی که ماشین آلات صنعتی را می‌سازد، بهینه‌ترین مدل فیوز را برای آن انتخاب می‌کند. پس از آن صرفاً در صورت قطع شدن مدار، باید فیوز صنعتی سوخته را با نمونه مشابه آن جایگزین کرد. اما پیش از آن بررسی علت سوختن فیوز مهم‌ترین کاری است که باید انجام شود. اگر فیوزهای صنعتی را با نمونه‌های ضعیف‌تر یا قوی‌تر جایگزین نماییم احتمال وارد شدن خسارت بیشتر به ماشین آلات و یا عدم عملکرد آن‌ها وجود دارد. بر همین اساس تکنیسین‌هایی که با ماشین آلات صنعتی سر و کار دارند باید با درجه بندی فیوز صنعتی آشنا باشند.
درجه بندی‌های فیوزهای صنعتی بر چه اساسی انتخاب می‌شوند؟
در نظر گرفتن ولتاژ فیوز صنعتی
درجه ولتاژ یک فیوز باید برابر یا بیشتر از ولتاژ مدار باشد. فیوز 600 ولتی را می‌توان در مدار 240 ولت استفاده کرد، اما فیوز 250 ولتی هرگز نباید در مدار 480 ولت استفاده شود. درجه ولتاژ یک فیوز توانایی فیوز را برای سرکوب قوس داخلی در هنگام «دمیدن» فیوز (یعنی زمانی که پیوند فیوز ذوب می‌شود) تعیین می‌کند. هنگامی‌که پیوند ذوب می‌شود، یک قوس الکتریکی ایجاد می‌شود. اگر فیوز صنعتی با درجه ولتاژ کمتر از ولتاژ مدار استفاده شود، مهار قوس مختل می‌شود و فیوز به اندازه کافی عیب را برطرف نمی‌کند. در نتیجه از آسیب هادی و یا تجهیزات جلوگیری نمی‌شود.
شدت جریان فیوز صنعتی چگونه باید باشد؟
هر فیوز دارای درجه آمپر خاصی است. هنگام انتخاب درجه آمپر فیوز در زمان طراحی مدار یا سایر تجهیزات، مهندس برق نوع بار یا بارهای روی مدار و الزامات کد فیوز صنعتی را در نظر می‌گیرد. درجه آمپر فیوز نباید از ظرفیت حمل مدار تجاوز کند. به عنوان مثال، اگر هادی‌ها یا سیم‌های یک مدار برای حمل 20 آمپر درجه بندی شده باشند، فیوز 20 آمپری باید بزرگترین فیوز صنعتی مورد استفاده باشد.
منظور از وقفه در فیوز صنعتی چیست و چگونه باید آن را انتخاب کرد؟
رتبه دیگری که در فیوزهای صنعتی یافت می‌شود، رتبه «وقفه» است که اغلب به آن”IR” هم می‌گویند. یک فیوز صنعتی باید بتواند انرژی مخرب یک اتصال کوتاه را تحمل کند. اگر جریان خطا از سطح توانایی فیوز فراتر رود، ممکن است فیوز منفجر یا به اصطلاح دمیده شود. اگر این شرایط کنترل نشود می‌تواند آسیب‌های جدی ایجاد کند. یک فیوز باید یکپارچگی فیزیکی خود را هنگام واکنش به جریانهای خطا حفظ کند.
جریانهای اتصال کوتاه با سرعت بسیار زیادی افزایش پیدا می‌کنند. نمی‌توان گفت به دلیل اینکه فیوز صنعتی 30 آمپری در مدار استفاده شده است، جریان اتصال کوتاه تنها تا مقدار 30 آمپر به وجود می‌آید؛ زیرا جریان اتصال کوتاه به جریانهای موجود در مدار بستگی دارد (نه فیوز صنعتی)؛ از این رو بسیار رایج است که شاهد جریان اتصال کوتاه 75،000 آمپری باشیم. یک فیوز صنعتی باید بتواند این موج عظیم جریان را بدون متلاشی شدن تحمل کند.
فیوزهای صنعتی مدرن دارای امتیاز وقفه IR200000 یا 300،000 آمپر هستند. جریان اتصال کوتاه ممکن است تنها در نیم سیکل (0.008 ثانیه در 60 هرتز) به سطوح عظیم 30000 آمپر یا بیشتر برسد. تحت تأثیر این مقدار عظیم انرژی، گرمای آنی در مدار ایجاد می‌شود و صدمات شدیدی را به ماشین آلات صنعتی و حتی مدارهای الکتریکی وارد می‌کند. بنابراین فیوز صنعتی باید بتواند جریان را در کمتر از نیم سیکل قطع کند.
تفاوت فیوزهای معمولی و فیوز صنعتی مدرن از نظر امتیاز وقفه (تأخیر)
تفاوت فیوزهای معمولی و فیوز صنعتی از نظر شیوه برخورد با افزایش جریان ناشی از اتصال کوتاه در تصویر زیر آورده شده است. در نمودار بالا (A) مکانیسم اثر فیوز معمولی را مشاهده می‌کنید که پس از افزایش ناگهانی شدت جریان، تا پایان سیکل، مدار را قطع نمی‌کند و به این ترتیب در همان زمان بسیار کوتاه مقدار بسیار زیادی انرژی مخرب وارد مدار و تجهیزات صنعتی می‌شود. اما در نمودار پایین (B) مکانیسم عمل فیوز صنعتی مدرن نمایش داده شده است که در کمتر از نیم سیکل جریان را پیش از رسیدن به مقدار مخرب خود قطع می‌کند.
این ویژگی فیوزهای صنعتی معمولا روی آن‌ها درج می‌شود. تقریباً تمامی فیوزهای صنعتی مدرن دارای این قابلیت هستند. به همین سبب امکان بیشترین محافظت از تجهیزات صنعتی را فراهم می‌کنند. البته نکته منفی آن‌ها نیز این است که به سبب حساسیت بسیار بالا جریانهای موج موقت یا اضافه بارهای بی ضرر نیز باعث سوختن آن‌ها می‌شود و همواره باید آماده خاموش شدن خط صنعتی و تعویض فیوز بود.
کلام آخر
فیوز صنعتی تأثیر بسیار زیادی در حفاظت از ماشین آلات گران قیمت صنعتی و خط تولید دارد. این فیوز‌ها حتی از مدارهای سیم کشی واحد‌های صنعتی نیز مراقبت می‌کنند. با این همه اگر به درستی انتخاب نشوند نتیجه مطلوبی نخواهند داشت. ویژگی‌های فیوز انتخابی باید تماماً با مدار الکتریکی و تجهیزات مورد استفاده در شبکه متناسب باشد. تمام این اطلاعات بر روی بدنه فیوز صنعتی چاپ می‌شود؛ اطلاعاتی نظیر درجه ولتاژ، آمپر، درجه مادون قرمز، محدودیت جریان و رتبه تاخیر زمانی که برای مدارهای AC و DC به صورت جداگانه درج شده است. بنابراین، دفعه بعد که یک فیوز صنعتی سوخته را تعویض می‌کنید، بهتر است تا ابتدا مطمئن شوید که از فیوز مناسبی برای برنامه‌های صنعتی خود استفاده می‌کنید. برای اطلاعات بیشتر و مشاهده آگهی‌های مربوط به فیوز صنعتی، کلیک کنید.
362 بازدید
الهه زینالی
