پست‌های هوایی از جمله تجهیزات کاربردی برای برق‌رسانی به مشترکین و مصارف عمومی بوده که در روستاها و یا مصارف کشاورزی هم‌چون چاه‌های آب، مرغداری‌ها، دامداری‌ها و… کاربرد دارند. هر یک از پست‌های هوایی شامل یک دستگاه ترانسفورماتور توزیع بوده که قدرت نامی آن‌ها بر حسب نیاز می‌تواند از ۵۰ الی ۵۰۰ کیلوولت آمپر متغیر باشد. لازم به ذکر است که برای ظرفیت‌های بالاتر به احداث پست‌های زمینی نیاز خواهد بود. ترانسفورماتورهای پست‌های هوایی عموماً از نوع روغنی با منبع انبساط و بدون رادیاتور جداشونده از بدنه بوده و فرآیند خنک شدن آن‌ها به صورت طبیعی انجام می‌پذیرد. هر یک از تجهیزات پست‌های هوایی دارای مشخصات منحصربه‌فرد خود هستند. در این راهنما ضمن آشنایی بیشتر با تجهیزات پست‌های هوایی، به معرفی ویژگیهای محل احداث پست هوایی نیز خواهیم پرداخت.
ویژگی های محل احداث پست هوایی
در ابتدا لازم است بدانید که پست‌های هوایی از نظر محل احداث به دو دسته اصلی پست‌های نصب شده در انتهای خط هوایی و پست‌های نصب شده در وسط خط هوایی تقسیم‌بندی می‌شوند. تفاوت اصلی بین دو نوع پست هوایی مذکور در نحوه آرایش اجزای هر یک از آن‌ها است. در ادامه با مهم‌ترین ویژگی های محل احداث پست هوایی آشنا خواهیم شد:
- زمین احداث پست هوایی بایستی خشک و عاری از هر نوع موانع هوایی نظیر درخت‌های بلند که سبب ایجاد اختلال می‌شوند باشد.
- دسترسی مناسب به محل احداث پست هوایی به منظور نصب و تعمیرات راحت نیز مدنظر است.
- اطراف پایه‌های پست هوایی می‌بایست به شعاع ۱.۵ متر خالی در نظر گرفته شود.
- از دیگر ویژگی های محل احداث پست هوایی خارج بودن از محدوده‌های حریم است.
- به طور معمول محدوده نصب پست‌های هوایی در حاشیه بزرگراه‌ها، اتوبان‌های کمربندی، ورودی شهر و درون شهرک‌های مسکونی حاشیه‌ای و خیابان‌های با عرض بیشتر از ۱۲ متر خواهد بود.
ویژگی های تجهیزات نصب پست هوایی
به منظور نصب پست‌های هوایی نکاتی مدنظر هستند که با رعایت آن‌ها و توجه به ویژگی های محل احداث پست هوایی می‌توان بهترین بازدهی را دریافت نمود. بدین منظور، در ادامه با آیین کار و روش‌های اجرایی هر یک از اجزای سازنده و اصلی پست‌های هوایی به تفکیک آشنا خواهیم شد:
ترانسفورماتور قدرت
ترانسفورماتور قدرت قلب هر پست هوایی محسوب می‌شود. برای نصب آن به یک سکوی فلزی نیاز بوده که در فاصله ۳۸۵ سانتی‌متری از راس تیر بلندتر قرار گرفته باشد. ترانسفورماتور بایستی به گونه‌ای بر روی سکو قرار گیرد که ریل زیر آن بر روی ناودانی قرار گرفته و به واسطه ۴ عدد پیچ و مهره محکم گردد. یکی از مهم‌ترین ویژگی های محل احداث پست هوایی و ترانسفورماتورها، تراز بودن آن بر روی سکو است. ترانسفورماتور باید به گونه‌ای نصب گردد که بوشینگ‌های طرف فشار قوی به سمت کات اوت فیوز و بوشینگ‌های طرف فشار ضعیف به سمت پایه کمکی قرار گیرند.
سکوی ترانسفورماتور
ترانسفورماتورهای تک‌فاز با قدرت‌های پایین‌تر از ۱۵ کیلوولت آمپر روی پایه‌های تکی نصب خواهند شد. به منظور نصب ترانسفورماتورهای سنگین‌تر، از سکوهای فلزی نصب شده بر روی جفت پایه بهره‌گیری خواهد شد.
تابلوی فشار ضعیف
یکی دیگر از تجهیزاتی که در بحث بررسی ویژگی های محل احداث پست هوایی لازم است نحوه نصب آن مورد توجه قرار گیرد، تابلوی فشار ضعیف می‌باشد. این تابلوها در پست‌های هوایی بر روی پایه‌های بتونی از پیش آماده، سکوهای آجرچینی شده و یا سکوهای فلزی نصب خواهند شد. لازم به ذکر است که در سکوهای بتونی تابلوی فشار ضعیف به واسطه پیچ و مهره به سکو متصل خواهد شد. در صورت استفاده از سکوی آجرچینی شده تابلو توسط پشت‌بند به پایه‌ها متصل خواهد شد. بدنه تابلو و تجهیزات فشار ضعیف از طریق کابلی با سطح مقطع ۵۰ میلی‌متر مربع به سیم زمین الکتریکی متصل خواهد شد.
اتصال کات اوت فیوز به ترانسفورماتور قدرت
همان‌طور که در بخش ویژگی های محل احداث پست هوایی ذکر شد، نصب این پست‌ها می‌تواند در وسط خط یا انتهای خط هوایی باشد. نحوه نصب کات اوت فیوز و برقگیر نیز با در نظر گرفتن این موضوع متغیر خواهد بود. اما یکی از مهم‌ترین نکاتی که لازم است به آن اشاره داشته باشیم، نحوه اتصال کات اوت فیوز به ترانسفورماتور قدرت بوده که بایستی با استفاده از سیم مسی با سطح مقطع ۵۰ میلی‌متر مربع و کابلشوی مسی نمره ۵۰ انجام پذیرد.
اتصال برقگیر به زمین
به منظور اتصال نقطه نوترال به زمین از کابل مسی تک رشته با سطح مقطع ۵۰ میلی‌متر مربع بهره‌گیری می‌شود. کابل مذکور با فاصله ۳۰ الی ۳۵ متری از برقگیر فاز وسط، لخت شده و به صورت مستقیم به آن متصل خواهد شد. برقگیرهای کناری نیز به واسطه سیم مسی لخت با سطح مقطع ۵۰ میلی‌متر مربع به یک‌دیگر متصل شده و در عین حال توسط بست شکافدار و دوپیچه مسی به بخش لخت شده کابل متصل می‌شوند.
اتصال کابل ترانسفورماتور به تابلو
کابل ارتباط ترانسفورماتور به تابلو به طول ۱۲ متر بوده و برای اتصال پوسته آن به اندازه ۳۰ سانتی‌متر برداشته شده و به میزان عمق کابلشو لخت خواهد شد. لازم به ذکر است که نحوه اتصال کابل در قسمت بالای پایه باید به گونه‌ای انجام پذیرد که وزن کابل به بوشینگ ترانسفورماتور هیچ‌گونه آسیبی وارد نکند. توصیه می‌شود به منظور جلوگیری از این موضوع کابل حدوداً ۲۰ سانتی‌متر بالاتر از سطح بوشینگ و بر روی پایه‌ها به کمک راک تک خانه نصب شود.
ارتباط فیدرهای خروجی تابلو با شبکه فشار ضعیف برق
ارتباط بین شبکه فشار ضعیف و پست هوایی به واسطه کابل مناسب که از تابلو تا اولین پایه شبکه فشار ضعیف هوایی کشیده شده است برقرار می‌شود. به منظور اتصال فیدر به کلیدهای قدرت درون تابلو، در وهله اول پوسته کابل به اندازه ۲۵ الی ۳۰ سانتی‌متر برداشته شده و هر یک از رشته‌های کابل متناسب با عمق کابلشو لخت خواهند شد. کابل موردنظر پس از پرس کردن کابلشو به کلیدهای خروجی، درون تابلو بسته می‌شود. به منظور جلوگیری از اعمال نیرو به کلید، کابل در داخل تابلو به واسطه بست‌های مناسب به بدنه تابلو محکم می‌شود.
سخن پایانی
پست‌های هوایی به منظور برق‌رسانی به مشترکین مسکونی و تجاری و یا برای مصارف کشاورزی، کارخانجات و… نصب می‌شوند. نصب این ترانس‌ها می‌بایست با در نظر گرفتن ویژگی های محل احداث پست هوایی و نحوه نصب تجهیزات یا اجزای اصلی آن‌ها انجام پذیرد که در این راهنما با این مشخصات آشنا شدیم. این پست‌ها متشکل از تجهیزات مختلفی نظیر ترانسفورماتور، کات اوت فیوز، برقگیر، تابلو فشار ضعیف و… هستند که ضمن برخورداری از ویژگیهای منحصربه‌فرد، هر یک از آن‌ها نقش مهمی را در ساختار پست‌های هوایی ایفا می‌کنند. در آخر باید افزود که بهره‌گیری از پست‌های هوایی مزیت‌های مختلفی نظیر کاهش چشمگیر هزینه‌ها را در پی دارد؛ به شرط آن که به صورت استاندارد و با رعایت آیین اجرایی احداث شده باشد.
73 بازدید
الهه زینالی
