آیا می‌دانید سکسیونر چیست؟ با مشخصات سکسیونر آشنایی دارید؟ سکسیونر نوعی کلید بوده که توانایی تحمل عبور جریان نامی شبکه به صورت دائمی را داراست. کلید مذکور باید بتواند جریان‌های گذرای اتصال کوتاه را از خود عبور دهد و در برابر تنش‌های مکانیکی و الکتریکی ناشی از جریان‌های مذکور نیز استقامت خود را حفظ کند. در ادامه این راهنما ضمن آشنایی بیشتر با کلید مورد بحث به مشخصات این تجهیزات نیز خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
مشخصات سکسیونر و نحوه عملکرد آن
سکسیونرها از جمله تجهیزات کلیدزنی در تابلو برق بوده که از توانایی تحمل عبور جریان نامی شبکه به طور دائم برخوردار می‌باشند. سکسیونرهای متعارف به علت عدم تجهیز به جرقه خاموش‌کن و محفظه قطع نباید تحت بار باز شوند؛ از این رو قطع و وصل سکسیونرها تنها در زمان بدون بار بودن آن‌ها صورت می‌گیرد. این تجهیزات معمولاً به صورت باز ساخته شده و عایق مصرفی در آن‌ها هوا است.
در سیستم‌های قدرت در دو طرف کلید قدرت از این تجهیزات بهره‌گیری می‌شود؛ به این صورت که هنگام انجام عمل کلیدزنی در ابتدا کلید قدرت قطع شده و بعد سکسیونرها باز خواهند شد. هنگام بسته شدن مدار نیز در ابتدا سکسیونرها بسته شده و بعد کلید قدرت بسته می‌شود. در بحث مشخصات سکسیونر لازم به ذکر بوده که برخی از این تجهیزات مجهز به تیغه زمین به منظور زمین کردن خطوط برق بوده و در این دسته از سکسیونرها هنگام باز شدن سکسیونر ابتدا تیغه‌های زمین بسته شده و بعد شارژ ذخیره شده در خط به زمین منتقل خواهد شد.
اجزای تشکیل‌دهنده سکسیونرها
- پل
- مدار اصلی
- کنتاکت
- کنتاکت اصلی
- کنتاکت کنترل
- کنتاکت a
- کنتاکت b
- وسیله نشان‌دهنده وضعیت
- ترمینال
- ناحیه اتصال
مشخصات سکسیونر و معیارهای فنی
انواع مختلف سکسیونرها
سکسیونرهای مورد استفاده در سطوح ولتاژ فشار متوسط بر اساس نوع ماده عایقی، ساختمان، نوع عملکرد و همچنین محل نصب به انواع مختلف زیر دسته‌بندی می‌شوند:
انواع سکسیونر بر اساس نوع ماده عایقی
- سکسیونرهای با عایق هوا
- سکسیونرهای با عایق گاز هگزافلوراید گوگرد
انواع سکسیونر بر اساس ساختمان
- سکسیونرهای افقی با قطع از یک نقطه
- سکسیونرهای افقی با قطع از دو نقطه
- سکسیونرهای عمودی
انواع سکسیونر بر اساس نوع عملکرد
- مکانیزم موتوری
- مکانیزم دستی
- ترکیب مکانیزم دستی و موتوری
انواع سکسیونر بر اساس محل نصب
- نصب در محیط باز (کلاس خارجی)
- نصب در محیط بسته (کلاس داخلی)
مقاومت سکسیونر در برابر نیروهای مکانیکی
از جمله مشخصات سکسیونر این است که باید توانایی تحمل نیروهای مکانیکی وارده ناشی از باز و بسته شدن تیغه‌ها را دارا باشد. علاوه بر این، نیروهای مکانیکی افقی و عمودی ناشی از عوامل محیطی نظیر باد و برف و یخ نباید بر عملکرد عادی سکسیونرهای کلاس خارجی تأثیرگذار باشند. ناگفته نماند که سکسیونرها می‌بایست در برابر تنش‌های مکانیکی ناشی از عبور جریان‌های اتصال کوتاه نیز مقاومت بالایی از خود نشان دهند.
تعداد عملکرد مکانیکی
سکسیونرها از نظر تعداد دفعات عملکرد به سه کلاس M0، M1 و M2 تقسیم‌بندی می‌شوند که تعداد عملکردهای مکانیکی هر یک از آن‌ها مطابق با استاندارد IEC 62271-102 به شرح زیر است:
- سکسیونرهای استاندارد کلاس M0: تعداد عملکرد ۱۰۰۰
- سکسیونرها برای استفاده همراه کلیدهای قدرت با کلاس مشابه M1: تعداد عملکرد ۲۰۰۰
- سکسیونرهای برای استفاده همراه کلیدهای قدرت با کلاس مشابه M2: تعداد عملکرد ۱۰۰۰۰
حداکثر نیروی لازم متناسب با مشخصات سکسیونر با مکانیزم دستی
مطابق استاندارد IEC 62271-102 برای سکسیونرهایی که به بیش از یک دور چرخش برای باز و بسته شدن نیاز دارند، حداکثر نیروی لازم نباید بیش از ۶۰ نیوتن باشد با فرض بر این که در ۱۰ درصد از مسیر حرکت، این نیرو می‌تواند حداکثر تا ۱۲۰ نیوتن افزایش پیدا کند. بر اساس استاندارد مذکور برای سکسیونرهایی که حداکثر به یک دور چرخش نیاز دارند، این نیرو می‌بایست کمتر از ۲۵۰ نیوتن باشد، با فرض این که در ۱۵ درجه از مسیر حرکت این نیرو می‌تواند تا میزان ۴۵۰ نیوتن افزایش پیدا کند.
مراحل طراحی و انتخاب سکسیونر
با توجه به مطالعات و بررسی‌های انجام شده، مراحل طراحی و انتخاب سکسیونر به ترتیب زیر خواهد بود:
گام اول: مشخص کردن شرایط بهره‌برداری از سکسیونر
گام دوم: انتخاب نوع سکسیونر با در نظر گرفتن خواسته‌های مشتری و معیارهای فنی
گام سوم: انتخاب مقادیر نامی ولتاژ و سطوح عایقی مناسب
گام چهارم: تعیین جریان نامی
گام پنجم: مشخص کردن جریان استقامت کوتاه مدت نامی و پیک جریان استقامت و زمان تحمل سکسیونر
گام ششم: مشخص کردن نیروی مکانیکی وارده بر سکسیونر
گام هفتم: انتخاب تعداد عملکرد مکانیکی سکسیونر
گام هشتم: انتخاب سطوح ولتاژ دستگاه‌های جانبی و کمکی
پلاک مشخصات سکسیونر
پلاک مشخصات بر روی سکسیونر می‌بایست در محلی مناسب و قابل دید شامل اطلاعات زیر نصب شود:
– نام کارخانه سازنده
– شماره سریال سکسیونر
– ولتاژ نامی بر حسب کیلوولت
– ولتاژ استقامت در مقابل ضربه صاعقه بر حسب کیلوولت
– فرکانس نامی بر حسب هرتز
– جریان نامی بر حسب آمپر
– جریان اتصال کوتاه بر حسب کیلوآمپر
– ولتاژ تجهیزات و دستگاه‌های کمکی و جانبی بر حسب ولت
– مقدار نیروهای مکانیکی قابل تحمل
– تعداد عملکرد مکانیکی و کلاس آن
– کلاس استقامت الکتریکی برای سکسیونرهای زمین
– وزن سکسیونر
– سال ساخت
آزمون‌های سکسیونر
آزمون‌های سکسیونرهای ۲۰ و ۳۳ کیلوولت مطابق استاندارد IEC 62271-102 به شرح زیر است:
آزمون‌های جاری
- آزمون استقامت عایقی مدار اصلی
- آزمون استقامت عایقی مدارات کمکی و کنترلی
- آزمون اندازه‌گیری مقاومت مدار اصلی
- بازرسی چشمی
- آزمون‌های عملکرد مکانیکی
آزمون‌های نوعی
- آزمون استقامت در برابر ولتاژ ضربه صاعقه
- آزمون استقامت در برابر ولتاژ ضربه در فرکانس قدرت
- آزمون آلودگی مصنوعی
- آزمون مدارات کمکی و تجهیزات جانبی
- آزمون تداخل رادیویی
- آزمون‌های نوعی اندازه‌گیری مقاومت مدار اصلی و افزایش دما
- آزمون استقامت کوتاه مدت جریان و آزمون‌های استقامت جریان
- آزمون‌های عملکرد در شرایط محیطی مختلف
آزمون عملکرد مکانیکی
آزمون‌های مذکور تحت ولتاژ نامی و فشار نامی گاز صورت گرفته و مراحل آن به شرح زیر است:
- در ولتاژ نامی و فشار نامی محفظه گاز برای مکانیزم عملکرد دستی ۵۰ بار باز و بسته شدن تکرار خواهد شد.
- در حداقل ولتاژ و فشار گاز ۵۰ بار باز و بسته شدن تکرار خواهد شد.
- در حداکثر ولتاژ و فشار گاز ۵۰ بار باز و بسته شدن تکرار خواهد شد.
- لازم به ذکر است که در طی این آزمون هیچ‌گونه تنظیم مکانیکی نباید بر روی سکسیونر صورت پذیرد.
سخن پایانی
سکسیونر از جمله تجهیزات کلیدزنی در تابلو برق‌های فشار متوسط در شبکه قدرت است که می‌بایست در برابر جریان‌های گذرا مقاومت بالایی از خود نشان دهد. شما چه اطلاعات دیگری در رابطه با مشخصات سکسیونر دارید؟ لطفا نظرات و پیشنهادات خود را درباره مشخصات سکسیونر با ما و سایر کاربران در میان بگذارید.
434 بازدید
محمد یاری پور
