جک‌های پنوماتیک یکی از قطعات مکانیکی پرکاربرد در صنعت هستند که برای تبدیل انرژی بادی یا انرژی هوای فشرده به انرژی مکانیکی مورد استفاده ثرار می‌گیرند. از این جک‌ها با نام سیلندر پنوماتیک نیز یاد می‌شود و دارای انواع گوناگونی هستند که هر کدام از این چک‌ها، به تناسب کاری که از آن‌ها انتظار داریم مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از انواع جک‌های پنوماتیک که از کاربرد بسیار زیادی برخوردار است، جک چهار میل پنوماتیک می‌باشد. این جک کاربرد بسیار زیادی داشته و به‌سادگی وسایل را جابه‌جا می‌کند. در این مقاله قصد داریم به بررسی جک چهار میل پنوماتیک پرداخته و کاربرد آن را بیان کنیم.
جک پنوماتیک و انواع آن
پیش از آن که به بررسی جک چهار میل پنوماتیک بپردازیم، بهتر است ابتدا با کارکرد جک پنوماتیک و انواع آن آشنا شده و کاربرد جک‌های پنوماتیک را بشناسید. همان‌طور که در قبل به آن اشاره شد، جک پنوماتیک وسیله‌ای مکانیکی است که امکان تبدیل انرژی بادی به مکانیکی را برعهده دارد.
عملکرد این جک به این صورت است که هوا با فشار نسبتا زیادی به پورت یا سطح مقطع پیستون جک وارد شده و در قسمت پشت جک جمع می‌شود. جمع‌شدن هوای پرفشار در این قسمت موجب به‌حرکت درآمدن صفحه متصل به شفت جک شده و بلافاصله جک شروع به‌حرکت می‌کند. صفحه متصل شده به شفت جک یکی از مهم‌ترین قطعات سیلندر به‌حساب می‌آید و حرکت آن موجب به‌کار افتادن کل سیلندر و جک پنوماتیک می‌شود.
جک‌های پنوماتیک در دو گروه یک‌طرفه و دو طرفه دسته‌بندی می‌شوند. در سیلندرهای یک طرفه، همان‌طور که از نام آن‌ها مشخص است، هوای فشرده از یک‌طرف وارد جک شده و موجب حرکت‌کردن پیستون می‌شود؛ کاربرد این سیلندر معمولا در جداکردن قطعات از قالب، فشرده‌‌سازی قطعات و … است.
سیلندرهای دوطرفه بر خلاف نوع یک‌طرفه می‌توانند هم در رفت و هم در بازگشت پیستون، به فعالیت بپردازند. از ویژگی‌های این نوع سیلندرها می‌توان به ساختمان ساده آن‌ها اشاره کرد. همچنین این سیلندر در هر دو طرف از جک استفاده می‌کند بدین صورت که قابلیت به‌حرکت درآوردن جک از هر دو سمت وجود داشته و با اعمال فشار از هر سو امکان حرکت جک به سوی دیگر فراهم می‌شود اما در جک‌های یک‌طرفه تنها از سو نیروی بادی وارد شده و با کاهش فشار باد، جک به عقب رانده می‌شود. از کاربردهای جک پنوماتیک دوطرفه نیز می‌توان به برشکاری، پرسکاری، سوراخ‌کاری قطعات و … اشاره کرد.
علاوه‌بر این دسته‌بندی، جک‌ها را می‌توان با توجه به کاربردشان به پنج دسته کلی تقسیم کرد. این پنج دسته جک‌های پنوماتیکی عبارتند از:
- جک چهارمیل پنوماتیک؛
- جک پنوماتیکی رادلس یا بدون شیفت؛
- جک پنوماتیکی کتابی یا راهنما دار؛
- جک پنوماتیکی کامپکت یا مگنت دار؛
- جک قلمی پنوماتیک.
هر یک از انواع جک‌های نام برده شده دارای ویژگی و کاربردهای گوناگونی هستند که با توجه به کار مورد نظر ما به کار می‌روند. از پرکاربردترین و مهم‌ترین جک‌های پنوماتیکی می‌توان به نوع چهارمیل و قلمی اشاره کرد که هر دو دارای شفت متحرک هستند.
همان‌طور که گفته شد، اساس کار جک‌های پنوماتیک بر اساس نیرو و انرژی هوای فشرده بوده و به‌همین دلیل این جک‌ها برای محیط‌هایی که بهداشت و پاکی تجهیزات و محیط از اهمیت بالایی برخوردار است، بسیار مناسب می‌باشند. یکی دیگر از ویژگی‌های مهم این جک‌ها، عدم کثیفی یا آلودگی در صورت بروز نشتی و خرابی دستگاه است.
از دیگر مزایای این قطعه کاربردی می‌توان به نداشتن هیچگونه سروصدا و آلودگی صوتی در هنگام انجام کار اشاره کرد. از سایر کاربردهای سیلندرها و جک‌های پنوماتیک می‌توان به باز و بسته‌کردن درب‌ها، ترمزهای غلطکی، ترمزهای صنعتی، جابه‌جایی قطعات، برداشتن و یا قراردادن اشیاهای کوناگون و تجهیزات و … اشاره کرد.
همه چیز درباره جک چهار میل پنوماتیک
جک چهار میل پنوماتیک یکی از پرمصرف‌ترین و پرکاربردترین جک‌ها در میان سیلندرهای پنوماتیک به‌شمار می‌رود که به‌دلیل به‌کار رفتن چهار میله از جنس فولاد در بدنه آن، که برای محکم‌کردن و بستن درپوش دو طرف جک به پروفیل استوانه‌ای شکل آن به‌کار می‌روند، به نام جک چهارمیل پنوماتیک یا چهار میل پنوماتیک معروف شده است.
در بدنه این نوع جک یک پروفیل از جنس آلومینیوم به‌کار رفته است و دارای دو درپوش در ابتدا و انتهای جک است که به‌وسیله میله‌های نصب، محکم بسته شده‌اند. از دیگر قطعات به‌کار رفته در ساختار این سیلندر می‌توان به پورت و مدار ضربه‌گیر اشاره کرد که در داخل درپوش‌ها قرار گرفته‌اند.
نحوه عملکرد جک چهار میل پنوماتیک به این صورت است که هوای فشرده به پورت انتهای کلاهک جک واردشده و پیستون را به جلو هل می‌هد. این حرکت باعث خارج‌شدن هوا از پورت دیگر شده و این روند به‌طور مداوم تکرار می‌شود. جک چهار میل از اجزا و قطعات گوناگونی تشکیل شده است که در ادامه به بررسی هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت.
جک چهار میل از یک بدنه آلومینیومی لوله‌ای یا استوانه‌ای شکل، دو درپوش مربعی، چهار میله که گاهی در بیرون و گاهی در داخل پروفیل قرار دارند، پیستون مگنتی، لوازم آب‌بندی که شامل واشرها و … می‌شوند و عمدتا از پلی اورتان ساخته شده‌اند تا عمر طولانی‌تر و هزینه تعمیرات پایین‌تری داشته باشند، مهره‌های درپوش معمولا فولادی بوده و محکم هستند، شفت پیستون که از فولاد کروم کاری‌شده و ضد زنگ ساخته شده است، ضربه‌گیرهای داخلی و … ساخته شده است.
از مزایای جک چهار میل پنوماتیک می‌توان به قطر بزرگ‌تر پورت شفت، نیروی تولیدی بیشتر در مقایسه با سایر جک‌ها، استهلاک پایین، عمر طولانی، امکان نصب سنسور و … اشاره کرد. همچنین جک چهار میل پنوماتیک کاربردهای گوناگونی در کلیه صنایع از خودروسازی گرفته تا صنایع غذایی و کارگاهی، نظیر کشیدن و هل‌دادن، فیکس‌کردن، کوپل‌کردن، نصب‌کردن و … دارد.
نتیجه گیری
جک‌ها ابزاری برای جابه‌جایی یا انتقال سایر ابزار و وسایل هستند. جک چهار میل پنوماتیک به دلیل سرعت بالا و آلودگی پایینی که دارند، بسیار پرمصرف و محبوب بوده و در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. جک‌های پنوماتیک دارای انواع مختلفی بوده که یکی از پرکاربردترین آن‌ها، جک چهار میل پنوماتیک است. این جک فضای کمی را اشغال کرده و قابلیت انتقال نیروی زیادی دارد. از جمله کاربردهای این جک می‌توان به کشیدن و هل‌دادن، فیکس‌کردن، کوپل‌کردن، نصب‌کردن و … در صنایع خودروسازی، غذایی و کارگاهی اشاره کرد.
در این مقاله سعی کردیم به بررسی جک چهار میل پنوماتیک پرداخته و کاربرد آن را بیان کنیم. امیدوارم این مطلب مورد پسند و رضایت شما عزیزان قرار گرفته باشد. ممنون می‌شویم اگر نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما در سایت تکه‌کابل در میان گذاشته و ما را از مباحث مورد نیازتان مطلع سازید.
243 بازدید
احسان شوکتی
