آیا می‌دانید سیستم ارتینگ چیست و در چه شرایطی کارایی دارد؟ یکی از مراحل ضروری و اصلی در برق کشی ساختمان، سیستم ارت بوده که اگر به صورت اصولی و مطابق استانداردهای لازم توسط برق‌کار اجرا نشود، خطراتی نظیر برق گرفتگی، آتش سوزی، سوختن وسایل و تجهیزات برقی و… را در پی خواهد داشت. در ادامه این راهنما با سیستم مذکور بیش‌تر آشنا خواهیم شد. برای کسب اطلاعات بیش‌تر در ادامه با ما همراه باشید.
سیستم ارتینگ چیست و چه کاربردی دارد؟
سیستم ارتینگ چیست؟
وجود اختلاف پتانسیل مابین دو نقطه موجب ایجاد جریان برق شده و این جریان الکتریکی باعث کار کردن تجهیزات برقی می‌شود. سیم فاز و نول، سیم‌های تعبیه شده در مدارهای الکتریکی هستند که هر کدام از آن‌ها ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. قابل ذکر است که سیم فاز خطر بیش‌تری داشته و حامل بارهای الکتریکی است و در اثر برخورد با اجسام رسانا، بار الکتریکی را به آن‌ها منتقل خواهد کرد. در مقابل، سیم نول به منظور ایجاد مدار بسته کارایی داشته و تماس دست با آن هیچ‌گونه خطری را در پی نخواهد داشت.
بین فاز و نول و دو فاز غیر همنام یک اختلاف پتانسیل وجود داشته که در ایران این اختلاف پتانسیل مابین فاز و نول 220 ولت و بین دو فاز غیر همنام 380 ولت محاسبه می‌شود. ناگفته نماند که اختلاف پتانسیل مابین فاز و زمین نیز وجود داشته که زمین را به عنوان ولتاژ صفر در نظر خواهند گرفت.
مورد بعدی که در بحث سیستم ارتینگ چیست باید به آن اشاره داشته باشیم این است که از سیستم ارت به منظور هدایت جریان‌های ناخواسته به زمین بهره می‌برند. در حقیقت، در تعریف این سیستم می‌توان گفت که بخش‌هایی خاص از تجهیزات گوناگون هم‌چون بدنه آن‌ها و بخش‌هایی که نباید برق‌دار باشند به منظور ایجاد ایمنی برای افراد و تجهیزات به واسطه سیم ارت به زمین متصل خواهد شد.
چنان‌چه بدن انسان بین دو نقطه که دارای اختلاف فاز هستند؛ هم‌چون فاز و نول و یا فاز و زمین قرار بگیرد، جریان از بدن عبور کرده و موجب ایجاد شوک الکتریکی در فرد شده و در نهایت باعث برق گرفتگی می‌شود. به لطف نصب و اجرای سیستم ارت می‌توان از چنین حادثه‌ای جلوگیری به عمل آورد.
روش‌های اجرای سیستم ارتینگ چیست؟
روش‌های مختلفی برای اجرای این سیستم به دلیل وجود تفاوت بین زمین‌ها وجود دارد. برخی از زمین‌ها دارای بافت سخت یا بسیار نرم هستند و همین موضوع اجازه استفاده از یک روش اجرایی خاص را به مجریان طرح می‌دهد. در ادامه با روش‌های پیاده‌سازی سیستم ارتینگ آشنا خواهیم شد:
اجرای سیستم ارت در زمین عمقی
برای اجرای این روش نیاز به حفر چاه ارت در زمین خواهیم داشت؛ به این صورت که در وهله اول محل چاه را مشخص کرده و سپس متناسب با نوع خاک، عمق چاه تعیین خواهد شد. در مرحله بعدی زمان اتصال سیم به صفحه مسی می‌رسد. پس از برقراری اتصال نوبت به حفر چاه رسیده و بعد از نصب تجهیزات لازم در انتهای آن، اقدام به پُر کردن چاه ارت خواهند کرد. در آخر برای اتمام کار شیمه و میله برق‌گیر نصب خواهد شد.
اجرای سیستم ارت در زمین سطحی
روش بعدی که برای اجرای سیستم ارتینگ وجود داشته، اجرا در زمین سطحی است. چنان‌چه در مناطق خاصی امکان حفاری عمیق در زمین وجود نداشته باشد، اقدام به اجرای سیستم ارت در زمین سطحی خواهند کرد. لازم به ذکر است که پیاده‌سازی این روش در یک شرایط خاص قابل اجرا بوده که از جمله فاکتورهای موثر بر چنین شرایطی می‌توان به پایین بودن ارتفاع منطقه از سطح دریا، بلندی محوطه سایت و کم بودن پستی آن، دسترسی به فضای مورد نیاز و همچنین وجود فضای کافی بین دکل و سایت اشاره داشت.
اجرای سیستم ارتینگ در ارتفاعات
ممکن است برایتان سوال پیش بیاید که در صورت وجود ارتفاعات بهترین روش اجرای سیستم ارتینگ چیست. در مناطق کوهستانی و سنگلاخی امکان اجرای دو روش قبلی فراهم نبوده و لازم است که بر حسب شرایط از روش حفاری مغزی فولادی استفاده شود. در اماکن خاص یا ارتفاعات خاکی و صخره‌ای، به کمک حفاری یا ایجاد شیار امکان کوبیدن میله فلزی فولادی فراهم شده و در نهایت سیستم ارتینگ اجرا خواهد شد.
مهم‌ترین نکات در اجرای سیستم ارتینگ چیست؟
در خصوص سیستم ارتینگ نکات فراوانی وجود دارد که باید رعایت شوند. در حقیقت، رعایت همین نکات بوده که موجب ایمنی بالا و کارکرد صحیح سیستم ارتینگ خواهد شد. توصیه ما این است که از متخصصین این حوزه کمک گرفته تا آن‌ها بتوانند با دانش و تخصص خود به شما در این مسیر کمک کنند. در ادامه با مهم‌ترین نکات سیستم ارتینگ آشنا خواهیم شد:
- میله برق گیر بایستی از جنس تمام مس با آلیاژ استاندارد و امکان پوشش‌دهی تمامی تجهیزات انتخاب گردد؛
- جوشکاری کلیه اتصالات بایستی با حفظ جهت جوشکاری و با مفتول برنج یا نقره انجام شود؛
- برای نقاط روی زمین از سیم ارت روکش‌دار و برای سطوح داخل زمین از سیم ارت بدون روکش استفاده شود؛
- گزینش شینه باید متناسب با تعداد انشعابات انجام شود؛
- در ایستگاه‌ها اختلاف ولتاژ مابین نول و گراند وجود نداشته باشد؛
- استاندارد قابل قبول برای اتصال به زمین در سایت‌های کوچک زیر 10 اهم و برای سایت‌های بزرگ زیر 3 اهم در نظر گرفته شود.
انواع سیستم ارتینگ چیست؟
انواع سیستم ارتینگ شامل سیستم زمین تک فاز و زمین سه فاز می‌شود که برای فهم بهتر مطلب از عبارات مختصر آن‌ها استفاده می‌کنند؛ به عنوان مثال هادی فاز با L، هادی خنثی با N و هادی زمین با PE و در نهایت هادی مشترک خنثی و زمین با PEN نمایش داده می‌شود. با این توضیحات می‌توان این سیستم‌ها را در دسته‌های انواع سیستم زمین تک فاز (L1+L2, L1+N, L1+PEN) و (L1+N+P) و سیستم سه فاز (L1+L2+L3)، (L1+L2+L3+(N,PE,PEN)) و (L1+L2+L3+N+PE) تقسیم‌بندی کرد.
سخن پایانی
در این راهنما دانستیم که سیستم ارتینگ چیست و چه کارایی و انواعی دارد. شما چه اطلاعات دیگری پیرامون سیستم‌های ارتینگ دارید؟ لطفاً نظرات و پیشنهادات خود را پیرامون سیستم اتصال به زمین در قسمت ارسال دیدگاه برای ما و کاربران محترم وب سایت تکه کابل به اشتراک بگذارید.
1063 بازدید
محمد یاری پور
