یکی از دستگاه‌های کاربردی و مهم در صنعت، کمپرسور است. کمپرسور یک دستگاه مکانیکی است که با کاهش حجم گازها، فشار آن‌ها را افزایش داده و آن‌ها منقبض می‌کند. در واقع، کمپرسور با انجام یک عمل مکانیکی، انرژی را از یک منبع خارجی به گاز وارد کرده و باعث کاهش حجم و افزایش فشار آن می‌شود. این دستگاه کاربردی زیادی در صنایع مختلف داشته و بسیار محبوب است. از این رو، در این مقاله قصد داریم به بررسی ماهیت کمپرسور پرداخته و انواع آن را بیان کنیم.
کمپرسور چیست؟
کمپرسور یا همان Compressor یکی از انواع دستگاه‌های مکانیکی پرکاربرد در صنعت است که با کاهش حجم گازها، فشار گازها را افزایش داده و باعث منقبض و فشرده‌شدن آن‌ها می‌شود. در برخی از دستگاه‌ها و ماشین‌آلات صنعتی و نیمه صنعتی، کمپرسورها هوا را فشرده کرده و به قسمت محفظه احتراق ارسال می‌کنند. در حالت کلی می‌توان گفت، از کمپرسورها برای فشرده‌کردن گازها استفاده می‌شود.
همان‌طور که گفته شد، کمپرسورها کاربرد بسیار زیادی داشته و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله مهمترین کاربردهای کمپرسور می‌توان به مواردی همچون تولید هوای فشرده برای مصارف صنعتی و خانگی، تولید هوای فشرده برای ابزارهای بادی و پنوماتیک مانند پیچ‌گوشتی‌های بادی (پمپ‌های بادی که برای باز و بسته‌کردن پیچ‌ها در مکانیکی‌ها و کارخانه‌های تولید خودرو کاربرد زیادی داشته و استفاده می‌شوند)، چکش‌های پنوماتیک و …، تولید گازهای مبرد برای سیستم‌های تهویه مطبوع و سرمایشی، کمپرس و فشره‌سازی گازها، استفاده به عنوان کمپرسورهای خلاء، تولید گازهای سوختی برای موتورهای احتراق داخلی و … اشاره کرد.
علت اصلی کاربردهای فراوان و زیاد دستگاه کمپرسور را می‌توان در مزایا و معایب این دستگاه کاربردی جستجو کرده و یافت. در واقع، علت استفاده و کاربرد زیاد کمپرسور در صنایع مختلف، مزایا مشخص و فراوان کمپرسور است. از جمله مزایا کمپرسور می‌توان به مواردی همچون قابلیت افزایش فشار گاز، امکان کاهش حجم گاز مربوطه، امکان استفاده و کاربرد در موارد و صنایع مختلف و متفاوت، تنوع در انواع و مدل‌ها اشاره کرد.
اگر چه کمپرسور مزایا زیادی داشته و پرکاربرد است اما دارای معایبی نیز است که اطلاع از آن‌ها می‌تواند کمک بسیار زیادی به شما در تجربه و انجام یک خرید کمپرسور صحیح و به صرفه کرده و شما را در این امر راهنمایی کند. از جمله معایب کمپرسور هم می‌توان به مواردی همچون مصرف سوخت و انرژی بالا، تولید صدای ناهنجار و زیاد، هزینه‌های نگهداری ماهیانه و سالیانه بالا اشاره کرد.
انواع دستگاه کمپرسور
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، دستگاه‌های کمپرسور کاربرد و استفاده زیادی داشته و بسیار پرمصرف هستند. از آنجا که کمپرسورها کاربرد زیادی داشته و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند، کمپرسورها در انواع و اشکال مختلفی تولید و به بازار عرضه شده‌اند. در حالت کلی، می‌توان انواع دستگاه کمپرسور را به دو دسته اصلی کمپرسورهای جابه‌جایی مثبت و کمپرسورهای دینامیکی تقسیم‌بندی کرد که هر کدام از این دو دسته نیز انواع مختلفی از کمپرسورها را شامل می‌شوند.
۱. کمپرسور جابه‌جایی مثبت
کمپرسورهای جابه‌جایی مثبت یکی از انواع کمپرسورها به شمار می‌روند که در آن‌ها، مقدار و حجم گاز در یک محفظه ثابت بوده و به صورت متناوب تغییر حجم می‌دهد. در واقع می‌توان گفت، این تغییر حجم باعث فشرده‌سازی گاز شده و دما آن را افزایش می‌دهد. همان‌طور که گفته شد، کمپرسورهای جابه‌جایی مثبت نیز دارای انواع مختلفی از کمپرسورها هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- کمپرسور پیستونی؛
- کمپرسور دنده‌ای؛
- کمپرسور مارپیچی؛
- کمپرسور حلزونی؛
- کمپرسور حلقه روغنی.
۲. کمپرسور دینامیکی
کمپرسورهای دینامیکی یکی دیگر از انواع کمپرسورها به شمار می‌روند که در آن‌ها، انرژی مکانیکی به جریان گاز منتقل شده و سپس فشار گاز افزایش پیدا می‌کند. در واقع در این نوع کمپرسور، انرژی و فشار مکانیکی و دینامیکی وارده به گاز باعث افزایش فشار و دما گاز شده و گاز مورد نظر فشرده می‌شود. کمپرسورهای دینامیکی نیز دارای انواع مختلفی از کمپرسورها هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- کمپرسور گریز از مرکز؛
- کمپرسور توربینی.
انتخاب کمپرسور مناسب
همان‌طور که تا به اینجا مطلب گفته شده است، کمپرسور دستگاهی کاربردی و مهم در صنایع مختلفی همچون خودروسازی، نفت و گاز، سیستم‌های تبرید، سرمایشی و تولید هوای مطبوع و … بوده و کاربرد بسیار زیادی دارد اما نکته‌ای در اینجا وجود داشته و آن نکته چگونگی تشخیص و انتخاب کمپرسور مناسب و خرید آن است. برای انتخاب و خرید کمپرسور مناسب باید به برخی از نکات کوچک اما مهم دقت کرده و آن‌ها را در اولویت قرار داد.
یکی از مهمترین مواردی که باید در هنگام خرید کمپرسور مناسب به آن توجه کرده و آن را در اولویت قرار داد، نوع کمپرسور و کاربرد مورد انتظار از آن است. همان‌طور که گفته شد، کمپرسورها در انواع مختلفی در بازار موجود بوده که نوع کمپرسور مناسب، بستگی به کاربرد آن دارد. دومین مورد مهم که باید به آن توجه ویژه شود، موضوع ظرفیت و توان مورد انتظار است. حتما باید در هنگام خرید کمپرسور، فارغ از نوع کمپرسور، به توان و ظرفیت کمپرسور دقت کرده و ظرفیت کمپرسور را با توجه به توان مورد نیاز کمپرسور برای کار در محل مورد نظر، تعیین کرد.
سومین و آخرین مورد که این مورد نیز اهمیت زیادی داشته و باید بررسی شود، موضوع شرایط محیطی مورد نظر جهت نصب و کارکرد کمپرسور است. در واقع شرایط محیطی مجموعه‌ای از عوامل محیطی تاثیرگذار بر عملکرد دستگاه هستند که می‌توانند باعث کاهش و یا افزایش راندمان دستگاه کمپرسور شوند. شرایط محیطی مانند دما و رطوبت، می‌تواند بر عملکرد کمپرسور تأثیر گذاشته و مهم باشد. از این رو، در هنگام انتخاب و خرید کمپرسور، باید به شرایط محیطی مورد نظر جهت استفاده از کمپرسور نیز توجه کرده و این مورد را در اولویت قرار دهید.
نتیجه‌گیری
یکی از دستگاه‌های پرکاربرد در صنایع مختلف مانند خودروسازی، نفت و گاز و … دستگاه کمپرسور است. دستگاه کمپرسور انواع و اقسام مختلفی داشته که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به کمپرسور جابه‌جایی مثبت، دینامیکی، پیستونی، دنده‌ای، مارپیچی، حلزونی، حلقه روغنی، گریز از مرکز، توربینی اشاره کرد. برای خرید کمپرسور نیز باید به سه نکته اصلی نوع کمپرسور و کاربرد مورد نظر، ظرفیت و توان کمپرسور و شرایط محیطی مورد نظر جهت نصب و استفاده از کمپرسور توجه نموده و دقت کرد.
در این مقاله سعی کردیم به بررسی ماهیت کمپرسور پرداخته و انواع آن را بیان کنیم. امیدوارم این مطلب مورد پسند و رضایت شما عزیزان قرار گرفته باشد. ممنون می‌شویم اگر نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما در سایت تکه کابل در میان گذاشته و ما را از مباحث مورد نیازتان مطلع سازید.
574 بازدید
احسان شوکتی
