آیا می‌دانید کفشک ترانس چیست و چه کاربردی دارد؟ ترانسفورماتور نوعی ماشین استاتیکی بوده که از طریق القای الکترومغناطیسی، ولتاژ و جریان متناوب الکتریکی را بدون ایجاد تغییر در فرکانس بین دو یا چند سیم‌پیچ با مقادیر متفاوت تبدیل خواهد کرد. این تجهیزات در پست‌های مختلف نیروگاهی و توزیع برق به منظور افزایش ولتاژ برای انتقال اقتصادی قدرت و پایین آوردن ولتاژ به مقادیر مورد نیاز و قابل مصرف مورد استفاده قرار می‌گیرند. ترانسفورماتورها متشکل از اجزای مختلفی بوده که کفشک‌های ترانس یکی از مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود. در ادامه با این تجهیز در ترانس‌ها بیشتر آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید.
مروری بر ترانسفورماتور توزیع و اجزای آن
ترانسفورماتورهای توزیع ازجمله اصلی‌ترین تجهیزات در پست‌های توزیع برق بوده که مطابق استاندارد IEC 60076 تولید می‌شوند. این دستگاه‌ها دارای پلاک فلزی تحت عنوان پلاک مشخصات هستند که توصیف‌کننده پارامترهای مختلف ترانسفورماتور بوده و توسط شرکت سازنده روی بدنه آن نصب می‌گردد. روی این پلاک‌ها امکان دسترسی به اطلاعاتی نظیر نحوه نصب، شرایط بهره‌برداری و کمیت‌های الکتریکی فراهم است. ترانسفورماتورها متشکل از اجزای مختلفی نظیر هسته، سیم‌پیچ، مواد عایق، روغن، تانک، بوشینگ‌ها، کفشک، شیرهای روغن، دریچه انفجار، ترومتر، رله بوخهلتس و… هستند.
کفشک ترانس چیست؟
کفشک ترانسفورماتور یا ترانس قطعه‌ای اتصالی در انواع مختلف ترانسفورماتورهای توزیع برق بوده که بر روی بوشینگ این تجهیزات نصب می‌شود. کفشک‌های ترانسفورماتور امکان اتصال ایمن کابل یا هادی ورودی در طرف فشار قوی یا کابل و هادی‌های بیرونی در طرف فشار ضعیف به میله بوشینگ ترانسفورماتورهای توزیع را فراهم می‌سازد. بوشینگ‌ها نیز با میله هادی داخلی خود، مسیر اتصال هادی یا کابل شبکه انرژی الکتریکی مصرف‌کننده و یا شبکه توزیع برق را از فضای خارجی به داخل فضای ترانسفورماتور و سیم‌پیچ‌ها ممکن می‌کند. عموماً این تجهیزات در ترانسفورماتورهای توزیع تا ظرفیت ۸۰۰ کیلوولت آمپر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ویژگی‌های کفشک ترانس
- تجهیزات مذکور از یک طرف دارای ترمینال‌های اتصال تخت و از طرف دیگر ترمینال لوله‌ای شکل به منظور اتصال به راد بوشینگ است. لازم به ذکر بوده که ترمینال تخت این کفشک‌ها به طور معمول تک پیچه، دو پیچه یا چهار پیچه بوده و از سمت مدور نیز عموماً تک پیچه یا چهار پیچه هستند.
- به طور معمول کفشک ترانس دارای جنس آلیاژ برنجی که ترکیبی از فلز مس و روی است، بوده و به لطف این مواد از خاصیت مکانیکی و قابلیت رسانایی الکتریکی خوب و مناسب اتصالات الکتریکی برخوردار خواهد بود. برنج‌ها آلیاژهای مس و روی (Cu-Zn) با حداکثر ۴۰ درصد روی (ZN) هستند. لازم به ذکر است که برنج‌های مس – روی دارای عناصر اضافی هم‌چون قلع، آلومینیوم، منگنز، سیلیسیوم، نیکل و سرب بوده و به عنوان برنج‌های آلیاژي یا برنز شناخته می‌شوند. عموماً در تجهیزات الکتریکی نظیر ترانسفورماتور به منظور هدایت الکتریکی بهتر از آلیاژهایی با درصد مس بیشتر بهره‌گیری می‌شود.
- اتصال پیچ و مهره‌ای محکم این کفشک‌ها از دو طرف، از نشتی جریان و جرقه در محل اتصال جلوگیری می‌کند؛ در نتیجه می‌توان گفت که کفشک سبب کاهش تلفات ناشی از اتصالات ضعیف در ترانسفورماتورهای توزیع می‌شود.
- ابعاد کفشک ترانسفورماتور با توجه به جریان بوشینگ هر ترانس متغیر خواهد بود.
هدف استفاده از کفشک ترانس چیست؟
یکی از مهم‌ترین اهداف استفاده از تجهیزات مذکور در ترانسفورماتورهای توزیع برق، جلوگیری از ورود آسیب به بوشینگ ترانسفورماتورها هنگام باز و بسته شدن‌های مکرر کابل‌های ورودی و خروجی ترانس در زمان سرویس، تعمیرات و جابه‌جایی است. ناگفته نماند که تعمیر و تعویض بوشینگ در صورت آسیب دیدگی نه تنها هزینه‌بر بوده بلکه خسارات ریالی آن سبب خروج ترانسفورماتور از مدار و همچنین طولانی شدن فرآیند تعمیر و تعویض می‌شود.
سخن پایانی
کفشک‌های ترانسفورماتور از جمله قطعات اتصالی در ترانسفورماتورهای توزیع بوده که محل نصب آن‌ها بر روی بوشینگ‌ها است. اصلی‌ترین هدف استفاده از این قطعات جلوگیری از ورود آسیب به بوشینگ خواهد بود. شما چه اطلاعات دیگری درباره کفشک‌ها دارید؟ لطفاً نظرات و پیشنهادات ارزشمند خود را با ما و سایر کاربران عزیز تکه کابل در میان بگذارید.
579 بازدید
محمد یاری پور
