یکی از اصلی‌ترین و حائز اهمیت‌ترین مراحل در فرآیند ساخت ساختمان، برقکشی اصولی و صحیح است. چنان‌چه فرآیند سیم‌کشی ساختمان مطابق با استانداردها صورت نگیرد، در زمان بهره‌برداری اختلالات و مشکلات فراوانی پدید خواهند آمد. به منظور جلوگیری از چنین مشکلاتی که حتی شامل برق‌گرفتگی و مرگ افراد نیز می‌شود، لازم است که با استاندارد سیم کشی ساختمان آشنایی کامل داشت. در ادامه این راهنما به معرفی انواع سیم کشی ساختمان و استانداردهایی که می‌بایست رعایت شود خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
هر آنچه که باید در مورد استاندارد سیم کشی ساختمان بدانید!
انواع سیم کشی ساختمان
به طور کل سیم‌کشی ساختمان‌ها بسته به نوع پروژه می‌تواند به دو شکل توکار و روکار صورت بگیرد. در نوع روکار سیم‌ها از روی گچ دیوار عبور کرده و به منظور پوشاندن آن‌ها و همچنین نظم دادن به سیم‌ها از یک لوله برق مخصوص استفاده شده که تحت عنوان «داکت» شناخته می‌شود. روش سیم کشی روکار چندان روش خوبی نبوده و مشکلاتی را در پی دارد اما با این حال یکی از اصلی‌ترین مزیت‌هایی که این نوع سیم کشی برای کاربران فراهم می‌کند این است که در صورت بروز هرگونه مشکل دسترسی به سیم‌ها به منظور عیب‌یابی و تعمیر بسیار ساده بوده و نیازی به خراب کردن دیوار نخواهد بود.
در مقابل سیم کشی توکار ساختمان‌ها روشی رایج‌تر بوده و قابل اجرا برای تمامی پروژه‌های ساختمانی، اداری، مسکونی، تجاری، تفریحی و… است. در روش سیم کشی توکار نه تنها زیبایی و ظرافت ساختمان به خوبی حفظ خواهد شد، بلکه نکات ایمنی در این روش نسبت به روش روکار بهتر رعایت می‌شوند.
در این روش سیم‌ها از زیر گچ یا سیمان عبور کرده و در محل‌هایی که به لوله‌گذاری نیازی نبوده سیم مخصوص درون دیوار قرار داده می‌شود. قابل ذکر بوده که در این نوع سیم‌کشی می‌توان از سیم‌های مخصوص و مجهز به صورت مستقیم در زیر گچ بهره برد. علاوه بر این، امکان استفاده از لوله‌های خرطومی و پی وی سی که مخصوص قرار دادن سیم در زیر گچ باشند نیز فراهم است.
معرفی استاندارد سیم کشی ساختمان
منظور از استاندارد سیم کشی ساختمان مجموعه‌ای از قوانین بوده که می‌بایست در زمان برقکشی ساختمان مورد نظر قرار بگیرند. همان‌طور که می‌دانید انرژی الکتریکی در کنار تمامی مزیت‌هایی که به همراه داشته، خطراتی نیز دارد و اگر برق‌کاری ساختمان درست و اصولی صورت نگیرد، خسارات و صدمات جبران‌ناپذیری به بار خواهد آمد.
قوانین و مقرارتی که مرتبط با برقکشی ساختمان هستند توسط وزارت مسکن و شهرسازی با هدف اطمینان از ایمنی، آسایش، صرفه اقتصادی و بهره‌برداری مناسب ارائه می‌شوند. افرادی که برق‌کار هستند می‌بایست با مجموعه قوانین و اصول مذکور به طور کامل آشنایی داشته و اصول مورد نظر را کاملاً رعایت کنند. در ادامه مهم‌ترین نکاتی که می‌بایست در زمان برقکشی ساختمان رعایت شوند را معرفی خواهیم کرد:
- تمامی سیم کشی‌های ساختمان از جمله روکار و توکار می‌بایست درون لوله‌های سیم کشی مخصوص انجام شده و به منظور اجرای انشعاب‌ها، خم‌ها و… ابزار و متعلقات استاندارد هر مجرا یا لوله مورد استفاده قرار گیرد.
- جعبه‌های زیر کلید و پریز و سایر ابزار مشابه در سیم‌کشی‌های توکار می‌بایست با نوع سیم‌کشی و کلید و پریز مورد استفاده هم‌خوانی داشته باشند.
- نسبت قطر داخلی لوله به قطر دسته سیم‌ها حداقل 1.3 خواهد بود.
- لوله‌ها در زمان لوله کشی برق ساختمان بایستی خالی بوده و در انتهای لوله‌کشی، سیم‌ها به واسطه ابزارآلات به داخل آن هدایت گردند.
- مدارهایی که در زیر کف‌ها قرار داده می‌شوند بایستی با کمک لوله‌های پلاستیکی یا فولادی صلب اجرا شوند.
- اتصال لوله‌کشی به دستگاه‌هایی که دچار لرزش هستند؛ هم‌چون موتور، بایستی به کمک لوله‌های فولادی انعطاف‌پذیر که دارای حداقل طول 20 سانتی‌متری بوده صورت گیرد.
- چنان‌چه در ساختمان سیم کشی روکار صورت گرفته باشد، می‌بایست بست‌های لوله روکار دو پیچه باشند و مانع از تماس لوله با سقف یا دیوار شوند.
- لازم به ذکر است که بهره‌گیری از لوله بُر در لوله‌کشی‌ها غیرمجاز بوده و لوله‌های مذکور بایستی به کمک اره برش داده شوند. پس از برش دادن لوله‌ها به کمک اره می‌بایست لبه‌های تیز محل برش صاف شوند.
- کلیه اتصالات و انشعابات باید با کمک ترمینال‌های پیچی صورت بگیرد؛ چرا که بهره‌گیری از سایر ترمینال‌ها مجاز نبوده و تنها در صورتی می‌توان از ترمینال‌های دیگر استفاده کرد که ضمن انجام اتصال و تضمین تداوم الکتریکی، عایق‌بندی مورد نیاز را نیز تأمین کنند.
- پیچش سیم‌ها به دور هم دیگر به منظور ایجاد اتصال الکتریکی و عایق‌بندی محل اتصال با نوار چسب الکتریکی غیرمجاز است.
استاندارد سیم کشی ساختمان: کلید و پریز
- کلیه پریزهای تک فاز و سه فاز می‌بایست مجهز به یک اتصال اضافی برای هادی حفاظتی باشند.
- چنان‌چه به سیستم‌هایی غیر از جریان برق عادی نیاز باشد، باید بر حسب شرایط و ایمنی از انواع پریزها استفاده کرد.
کلیدها به منظور استفاده در سیستم‌های جریان متناوب برای قطع و وصل کردن سیستم برق مورد استفاده قرار می‌گیرند. جریان‌های اسمی کلیدها با در نظر گرفتن نوع باری که قطع و وصل خواهد کرد، بایستی برابر یا بزرگ‌تر از موارد زیر باشد:
- برای بارهایی با ظرفیت قدرت واحد هم‌چون لامپ‌های رشته‌ای معادل جریان مصرف
- برای بارهایی با ظرفیت قدرت ری اکتیو هم‌چون موتورها معادل یک و نیم برابر جریان مصرف
- برای بارهایی با ضریب قدرت خازنی هم‌چون کاپاسیتیو و لامپ‌های گازی معادل دو برابر جریان
ناگفته نماند که کلیدهای کنترل مدارها در استاندارد سیم کشی ساختمان می‌بایست رسانای فاز را قطع و وصل کنند. قابل ذکر بوده که قطع و وصل رسانای خنثی برای کنترل مدار ممنوع و غیر مجاز است. افزون بر این، کلیدهای تبدیل نباید با استفاده از روش غلط که در آن رسانای فاز و رسانای خنثی به کلید متصل شده، سیم‌کشی شود.
سخن پایانی
سیم کشی برق ساختمان یکی از مهم‌ترین اموری بوده که در فرآیند ساخت ساختمان می‌بایست در نظر گرفته شود. عدم توجه به استاندارد سیم کشی ساختمان و رعایت آن احتمال بروز خسارات جبران‌ناپذیری هم‌چون آتش‌سوزی، برق‌گرفتگی و مرگ افراد را افزایش می‌دهد؛ از این رو در این راهنما به شرح مهم‌ترین نکاتی که می‌بایست در زمان برقکشی ساختمان رعایت شوند پرداختیم. شما چه نکات دیگری را می‌شناسید که باید در موقع سیم کشی ساختمان رعایت شود؟ لطفاً نظرات، پیشنهادات و تجربیات خود را پیرامون سیم کشی ساختمان با ما و کاربران محترم وب سایت تکه کابل در میان بگذارید.
235 بازدید
محمد یاری پور
