یکی از کاربردی‌ترین وسایل در سیستم‌های انتقال برق و پست‌های انتقال برق، برق گیر است. این وسیله کاربردی از بروز خسارات احتمالی توسط صاعقه و یا آذرخش جلوگیری کرده و از سیستم انتقال برق شبکه محافظت می‌کند. برقگیر یا همان سرج‌ارستر انواع مختلفی دارد که یکی از پرکاربردترین آن‌ها، برق گیر هوایی است. برق گیر هوایی کاربرد بسیار زیادی در خطوط انتقال برق هوایی شهری و بین شهری داشته و دارای مزایا مختلفی است. از این رو، در این مقاله قصد داریم به بررسی برق گیر هوایی پرداخته و انواع آن را بیان کنیم.
برق گیر و انواع آن
پیش از آنکه به بررسی برق گیر هوایی بپردازیم، ابتدا بهتر است با برقگیر و انواع آن آشنا شده و اهمیت استفاده از آن را دریابیم. یکی از بهترین تجهیزات حفاظتی ترانسفورماتور جهت محافظت از شبکه در برابر اضافه ولتاژ و یا ولتاژهای ضربه‌ای ناشی از صاعقه، جرقه، تخلیه اضافه ولتاژهای موجی و … برق گیر است که کاربرد بسیار زیادی داشته و اهمیت زیادی دارد. برقگیر جریان دارای چندین قرص از جنس اکسید فلزی چینی یا پلیمری، مثل سیلیکون، است که تعداد این قرص‌ها رابطه مستقیمی با میزان ولتاژ سیستم داشته و با توجه به میزان ولتاژ سیستم، کاهش و یا افزایش می‌یابد.
در حالت کلی، برقگیرها به 6 نوع و دسته کلی برقگیر میله‌ای، برقگیر هوایی، برقگیر با مقاومت غیرخطی، برقگیر بدون فاصله هوایی، برقگیر خازنی و برقگیر فیوزی تقسیم می‌شوند که هر یک از این انواع برقگیرها کابرد خاص خود را داشته که این مورد باعث ایجاد تمایز در هر کدام از این برقگیرها نسبت به دیگری شده است.
استفاده از برقگیرها در خطوط انتقال ولتاژ و جریان باعث افزایش توان برق انتقال یافته در خطوط دو طرفه و یا دو مدار شده و سبب افزایش کیفیت جریان می‌گردد. علت استفاده از این تجهیز در خطوط دو مدار این است که نیمی از توان انتقالی توسط یک مدار استفاده می‌شود تا هنگام بروز خطا در یکی از مدارها، بتوان از مدار دیگر ظرفیت قطع شده را تامین کرده و توان مورد نیاز را انتقال داد.
از این رو می‌توان گفت با نصب برقگیر درصد خطا خطوط انتقال برق به شکل چشمگیری کاهش پیدا کرده و ظرفیت انتقال یافته توسط مدارها افزایش پیدا می‌کند. برق گیرها دارای ویژگی‌ها و نکاتی هستند که اطلاع از این نکات می‌تواند کمک شایانی به شما در تشخیص برقگیر مناسب و چگونگی استفاده از آن، کرده و شما را راهنمایی کند. سعی کنید برای محفاظت از دستگاه‌های ترانسفورماتور موجود در خطوط انتقال برق در مقابل اضافه جریان از رله اورکارنت و یا رله اضافه جریان استفاده کنید.
یکی از رایج‌ترین و بزرگ‌ترین اشتباهات در رابطه با برقگیرها، نامیدن صاعقه‌گیر به جای برقگیر است. این موضوع در حالی است که این دو دستگاه کاملا از نظر کاربرد از یکدیگر متفاوت بوده و با یکدیگر فرق دارند. برق گیرها قابلیت محافظت از سازه و سیستم انتقال برق را دارا بوده و در صورت نصب صحیح می‌توانند مثل انواع صاعقه‌گیرها از سیستم خطوط انتقال برق محافظت کرده و خطر را دفع کنند. دقت کنید که صاعقه‌گیرها نمی‌توانند مثل برقگیرها عمل کرده و پتانسیل این دستگاه را ندارند.
جالب است بدانید که محفاظت از یک سیستم و یا سازه در برابر آذرخش شامل عومال متعددی مانند حفاظت خارجی یا حفاظت اولیه از طریق صاعقه‌گیر بوده و همچنین حفاظت داخلی یا حفاظت ثانویه از طریق برقگیر صورت می‌پذیرد. از این رو می‌توان گفت، برقگیرها نه به عنوان جایگزین صاعقه گیرها، بلکه به مثابه مکمل صاعقه‌گیرها به کار آمده و عمل می‌کنند و بهتر است از آن‌ها در ساختمان‌ها، مراکز برق فشار قوی و … بهره برد. حال که به طور کامل با برق گیر و کاربرد آ آشنا شدید، بهتر است به سراغ برق گیر هوایی رفته و مزایا آن را بیان کنیم.
برق گیر هوایی
همان‌طور که گفته شد، یکی از انواع برقگیرها، برق گیر هوایی است که کاربرد زیادی در خطوط انتقال برق هوایی شهری و بین شهری داشته و از شبکه انتقال برق هوایی در برابر اضافه ولتاژ و یا ولتاژهای ضربه‌ای ناشی از صاعقه، جرقه، تخلیه اضافه ولتاژهای موجی و … محافظت می‌کند.
در واقع، برقگیر هوایی یکی از تجهیزات ایمنی خطوط انتقال برق است که برای محافظت از ساختمان‌ها، تاسیسات صنعتی، دکل‌های برق و سایر سازه‌های بلند از خطرات ناشی از برخورد صاعقه استفاده شده و کاربرد زیادی دارد. برق گیرهای هوایی با هدایت جریان برق صاعقه به زمین، از آسیب رسیدن به این سازه‌ها جلوگیری کرده و آسیب‌های احتمالی را به حداقل می‌رسانند.
این نوع برقگیرها معمولاً از یک میله فلزی نوک تیز تشکیل شده‌اند که به یک سیم رسانا متصل بوده و به زمین وصل می‌شود. هنگامی که صاعقه به برقگیر برخورد می‌کند، جریان الکتریسیته وارده ناشی از صاعقه از طریق سیم رسانا به زمین هدایت شده و از واردشدن آسیب به تجهیزات الکتریکی، ساختمان‌ها، تاسیسات صنعتی و … جلوگیری می‌شود. برقگیر هوایی بر اساس شکل و نحوه عملکرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به برق گیر با فاصله هوایی، برق گیر با رسانای هوایی و برق گیر با رسانای موازی اشاره کرد.
۱. برق گیر با فاصله هوایی
این نوع برق گیر از دو میله فلزی نوک تیز تشکیل شده است که به یک سیم رسانا متصل هستند. این دو میله در فاصله‌ای از یکدیگر قرار می‌گیرند که بتوانند جریان الکتریسیته را به خوبی از طریق سیم رسانا به زمین هدایت کرده و منتقل کنند.
۲. برق گیر با رسانای هوایی
این نوع برقگیر از یک میله فلزی نوک تیز تشکیل شده است که به یک سیم رسانا متصل بوده و در قسمت بالایی سازه‌ها و ساختمان‌ها قرار می‌گیرد.
۳. برق گیر با رسانای موازی
این نوع برقگیر نیز از یک میله فلزی نوک تیز تشکیل شده است که به یک سیم رسانا متصل بوده و به یک رسانای موازی وصل است. این برقگیر هم کاربردی همانند برقگیر با رسانای هوایی داشته و در بالای انواع ساختمان‌ها و سازه‌ها قرار می‌کیرد.
نتیجه‌گیری
یکی از وسایل کاربردی که از بروز خسارات احتمالی توسط صاعقه و یا آذرخش جلوگیری کرده و از سیستم انتقال برق شبکه محافظت می‌کند، برق گیر است. برقگیر انواع مختلف و متنوعی دارد که یکی از پرکاربردترین آن‌ها، برق گیر هوایی است. برقگیر هوایی یکی از تجهیزات ایمنی است که برای محافظت از ساختمان‌ها، تاسیسات صنعتی، دکل‌های برق و … از خطرات ناشی از برخورد صاعقه استفاده می‌شود. این نوع برقگیرها با هدایت جریان برق صاعقه به زمین، از آسیب‌رسیدن به انواع سازه‌ها و ساختمان‌ها جلوگیری کرده و خطرات احتمالی را به حداقل می‌رسانند.
در این مقاله سعی کردیم به بررسی برق گیر هوایی پرداخته و انواع آن را بیان کنیم. امیدوارم این مطلب مورد پسند و رضایت شما عزیزان قرار گرفته باشد. ممنون می‌شویم اگر نظرات، انتقادات و پیشنهادات خود را با ما در سایت تکه‌کابل در میان گذاشته و ما را از مباحث مورد نیازتان مطلع سازید.
349 بازدید
احسان شوکتی
