لازمه اصلی عملکرد صحیح و استاندارد سیستم قدرت، برطرف نمودن خطاهای ایجاد شده در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌باشد. کات اوت فیوز به عنوان عنصر محدودکننده جریان خطا در سیستم نصب شده و جریان‌های خطای ناشی از اتصال کوتاه اضافه بار را قطع می‌کند. این وسیله دارای یک عنصر ذوب‌شونده بوده که هنگام عبور جریان خطا و در اثر افزایش دما ذوب شده و جریان عبوری از آن قطع می‌شود. گستردگی کاربرد کلید غیرقابل قطع زیر بار مذکور به علت سهولت نصب بر روی انواع پایه و همچنین ارزانی در مقایسه با سایر کلیدهای قدرت و سهولت سرویس و نگه‌داری آن می‌باشد. در ادامه این راهنما ضمن آشنایی بیشتر با کات اوت فیوز و برقگیر، به نحوه نصب کات اوت فیوز و برقگیر نیز خواهیم پرداخت.
آشنایی با انواع کات اوت فیوز
برای این که بدانیم نحوه نصب کات اوت فیوز و برقگیر به چه شکل است، در ابتدا نیاز است که با هر یک از این تجهیزات به صورت مجزا و خصوصیاتی که دارند آشنا شویم. کات اوت فیوزها از لحاظ ساختمان و سرعت عملکرد به انواع مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند:
انواع کات اوت فیوز از نظر ساختمان
کات اوت فیوزها از نظر ساختمان به دو دسته روغنی و افتادنی تقسیم می‌شوند. در نوع روغنی، عنصر ذوب‌شونده در داخل مایع و در محفظه‌ای کاملاً آب‌بندی شده قرار داده می‌شود. این نوع فیوزها معمولاً در اماکن با رطوبت و آلودگی بالا کاربرد دارند. کات اوت فیوزهای افتادنی به سه دسته عمده باز، بسته و فنری نیز تقسیم‌بندی می‌شوند.
در نحوه نصب کات اوت فیوز و برقگیر لازم است بدانید که در کات اوت فیوزهای نوع باز، لینک فیوز بین دو نگه‌دارنده قرار گرفته و در نوع بسته در داخل محفطه‌ای بسته محصور می‌باشد. در نوع فنری، لینک فیوز توسط دو فنر تحت فشار به پایه فیوز متصل خواهد شد. وجود فنرها، باز شدن و جداسازی مدار هنگام عملکرد فیوز را تضمین خواهد کرد.
انواع کات اوت فیوز از نظر سرعت عملکرد
المان کات اوت فیوزها از نظر مشخصه عملکرد زمانی در برابر جریان‌های خطا مطابق استاندارد ۲-۶۰۲۸۲ IEC به دو دسته تندکار K و کندکار T تقسیم می‌شوند. البته نوع دیگری از کات اوت فیوزها تحت عنوان تند کار TK نیز طراحی و عرضه می‌شود.
برقگیر چیست؟
برای درک بهتر نحوه نصب کات اوت فیوز و برقگیر، لازم است بدانید که در پست‌های هوایی به منظور جلوگیری از آسیب به ترانسفورماتور قدرت در اثر اضافه ولتاژهای گذرا ناشی از عواملی هم‌چون کلیدزنی و صاعقه در طرف فشار قوی ترانسفورماتور در هر فاز از وسیله‌ای تحت عنوان برقگیر استفاده می‌شود. این دستگاه در شرایط عادی مقاومتی در حدود چند صد مگا اهم از خود نشان داده و عملاً مدار باز می‌باشد و همان موج سیال خط را از ترانسفورماتور عبور می‌دهد. اما هنگامی که موجی مثل صاعقه (چند مگاولت) از خط عبور می‌کند، مقاومت مذکور عدد بسیار کوچکی نزدیک به صفر را نمایش خواهد داد و در یک لحظه اتصال کوتاه با زمین برقرار کرده تا موج بسیار بزرگ‌تر از طریق این خط اتصال کوتاه شده به زمین انتقال پیدا کند.
نحوه نصب کات اوت فیوز و برقگیر
نحوه نصب کات اوت فیوز و برقگیر در وسط خط هوایی
کات اوت فیوز و برقگیر بر روی دو عدد کنسول ۴۴/۲ متری نمره ۷ و روی پایه ۱۲ متری نصب خواهند شد. به منظور افزایش استقامت کنسول دو تسمه فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. کات اوت فیوز بر روی کنسول به طرف ترانسفورماتور و برقگیر در سمت بیرونی نصب خواهد شد. استقرار کات اوت فیوز و برقگیر بر روی کنسول با کمک براکت‌های مخصوص صورت می‌گیرد. به منظور تسهیل در نصب و جداسازی لینک فیوز، کات اوت فیوزها با زاویه ۲۰ درجه به امتداد قایم نصب خواهند شد. فاصله محل نصب برقگیر و کات اوت فیوز از مقره‌ها و انتهای پایه خط می‌بایست به ترتیب ۱ و ۲۵/۱ متر در نظر گرفته شود.
در نحوه نصب کات اوت فیوز و برقگیر توجه داشته باشید که ارتباط خط با کات اوت فیوز و برقگیر توسط سیم ACSR-35 و گیره قابل قطع تحت ولتاژ آلومینیومی در طرف خط برقرار می‌شود. به منظور تقویت محل اتصال به هادی خط بر روی گیره هات لاین و هادی خط یک رشته سیم آرمورد با آلومینیوم پیچانده خواهد شد. سیم برقگیر نیز به کمک یک کلمپ پیچی شکاف‌دار از سیم کات اوت فیوز منشعب شده و با کابلشوی ۵۰ به برقگیر متصل خواهد شد.
نحوه نصب کات اوت فیوز و برقگیر در انتهای خط هوایی
در پست‌های هوایی نصب شده در انتهای خط هوایی محل استقرار برقگیر در امتداد خط بوده و از کلمپ انتهایی موجود برای اتصال سیم خط به برقگیر استفاده خواهد شد. جزئیات نصب کات اوت فیوزها در این حالت مشابه حالت قبلی بوده و به منظور استقرار کات اوت فیوز از یک عدد کنسول که با فاصله ۱ متری زیر کنسول خط نصب شده استفاده می‌شود.
نحوه اتصال برقگیر به زمین
برای اتصال نقطه نوترال برقگیر به زمین از یک کابل مسی تک رشته با سطح مقطع ۵۰ میلی‌متر مربع استفاده خواهد شد. این کابل به فاصله ۳۰ الی ۳۵ سانتی‌متری از برقگیر فاز وسط، لخت شده و مستقیماً به آن متصل می‌شود. برقگیرهای کناری نیز به واسطه سیم مسی لخت با سطح مقطع ۵۰ میلی‌متر مربع به هم‌دیگر متصل و در عین حال توسط بست شکاف‌دار و دوپیچه مسی به بخش لخت شده کابل متصل می‌شوند.
سخن پایانی
در این مقاله ضمن آشنایی با کات اوت فیوز و برقگیر، به نحوه نصب کات اوت فیوز و برقگیر نیز پرداختیم. استفاده از کات اوت فیوز در سیستم سبب عملکرد صحیح و مطلوب پست خواهد شد. کات اوت فیوزها به عنوان عنصر محدودکننده جریان خطا در پست توزیع برق نصب شده و سبب قطع جریان‌های خطای ناشی از اتصال کوتاه اضافه بار خواهند شد. برقگیرها در پست‌های هوایی با هدف جلوگیری از آسیب به ترانسفورماتور در اثر اضافه ولتاژهای گذرا ناشی از فاکتورهایی هم‌چون کلید زنی و صاعقه در سمت فشار قوی ترانسفورماتور در هر فاز نصب می‌شود. در آخر باید اضافه کرد که عدم توجه به مشخصات تجهیزات تشکیل‌دهنده پست‌های هوایی و نحوه نصب کات اوت فیوز و برقگیر سبب ایجاد اختلال در عملکرد آتی پست خواهد شد.
منبع: مشخصات عمومی و اجرایی پست‌های توزیع هوایی و زمینی (نشریه ۳۷۵)
1856 بازدید
الهه زینالی
